Δυσκοιλιότητα, διάρροια, πόνος, φούσκωμα. Πρόκειται για τα πιο συνηθισμένα προβλήματα του εντέρου, που μπορεί να εκδηλώνονται μεμονωμένα ή και όλα μαζί. Όταν συνυπάρχουν, ευθύνεται συνήθως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, από το οποίο ταλαιπωρείται ο ένας στους δύο ασθενείς που επισκέπτεται το γαστρεντερολόγο. Πρόκειται για μια γαστρεντερολογική διαταραχή που θεωρείται ότι σχετίζεται στενά με το στρες και που «προτιμά» τις νέες γυναίκες, οι οποίες πάσχουν από το σύνδρομο 3 φορές συχνότερα από τους άνδρες. Η αντιμετώπιση των παραπάνω συμπτωμάτων, είτε εκδηλώνονται μεμονωμένα, χωρίς να υπάρχει το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, είτε όλα μαζί (στην περίπτωση του συνδρόμου), είναι η ίδια. Tι προτείνουν, λοιπόν, οι ειδικοί, ώστε να ηρεμήσουμε το ταραγμένο έντερο, ανάλογα με τα προβλήματα που παρουσιάζει κάθε φορά;

Τα προβλήματα του εντέρου
Δεν… κινείται Για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, είναι απαραίτητος ο συνδυασμός των φυτικών ινών με το νερό. Ωστόσο, το λάθος που πρέπει να αποφύγουμε είναι η υπερβολική κατανάλωση φυτικών ινών, χωρίς την πόση άφθονου νερού, επειδή τότε ο πόνος και το φούσκωμα μπορεί να γίνουν εντονότερα. Οι φυτικές ίνες περιέχονται στα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Επίσης, κυκλοφορούν και σε μορφή συμπληρωμάτων.
Είναι υπερκινητικό! Για την αντιμετώπιση της διάρροιας συνιστάται η βελτίωση της χλωρίδας του εντέρου, η οποία διαταράσσεται εξαιτίας της κακής διατροφής ή της λήψης αντιβίωσης. Για την ενίσχυση του πληθυσμού των καλών μικροβίων στο έντερο βοηθούν τα προβιοτικά, οι καλύτερες πηγές των οποίων είναι τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ και το τυρί. Επίσης, όταν υπάρχει διάρροια, συνιστάται η παροδική αποφυγή των φρούτων και των λαχανικών, επειδή επιτείνουν το πρόβλημα. Ωστόσο, τα μήλα, οι μπανάνες, τα βραστά κολοκυθάκια και καρότα μπορούν να καταναλώνονται με μέτρο στη διάρροια, χωρίς να επιδεινώσουν την κατάσταση.
Φουσκώνει και πονά Για να αποφύγουμε το φούσκωμα, πρέπει να περιορίσουμε την κατανάλωση τροφίμων που έχουμε παρατηρήσει ότι το προκαλούν και τα οποία μπορεί να είναι διαφορετικά για τον καθένα. Πάντως, στους «συνήθεις υπόπτους» ανήκουν τα όσπρια, το λάχανο, το μπρόκολο, η ντομάτα, το κουνουπίδι, τα κρεμμύδια, το γάλα και τα άγουρα φρούτα.
Όλα μαζί! Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου είναι μια διαταραχή της κινητικότητας του εντέρου που χαρακτηρίζεται από διάφορα συμπτώματα, τα οποία παρουσιάζονται είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό. Στα συμπτώματα αυτά ανήκουν η δυσκοιλιότητα, η διάρροια (ή η εναλλαγή τους), το φούσκωμα, τα αέρια και ο πόνος (τα μικρόβια που διαβιούν στο παχύ έντερο παράγουν αέρια τα όποια προκαλούν πόνο σε όσους έχουν ευαισθησία). Η αντιμετώπιση, λοιπόν, εξαρτάται από το σύμπτωμα που βρίσκεται σε έξαρση κάθε φορά.

Οι απαραίτητες εξετάσεις
Όταν τα συμπτώματα επιμένουν ή/και υπάρχουν ανησυχητικά συμπτώματα, όπως αίμα στα κόπρανα, απώλεια βάρους, αναιμία, ξαφνική αλλαγή στη συχνότητα ή τη μορφή των κενώσεων, τότε διενεργούνται ορισμένες εξετάσεις, ώστε να αποκλειστούν τυχόν παθολογικά προβλήματα (π.χ. φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, νεοπλασίες). Αυτές είναι:
● Η κολονοσκόπηση (που είναι ούτως ή άλλως απαραίτητη στους άνω των 50 ετών, ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα).
● Ο έλεγχος του θυρεοειδούς (με εξετάσεις αίματος των θυρεοειδικών ορμονών). Η εξέταση του θυρεοειδούς είναι απαραίτητη, επειδή ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει διάρροιες, ενώ ο υποθυρεοειδισμός δυσκοιλιότητα.
● Η γενική αίματος, για τον έλεγχο του αιματοκρίτη.

Για το καλό του
● Stress control Όταν είμαστε σε κατάσταση έντονου στρες, τότε μπορεί να έχουμε ενοχλήσεις στο έντερο (π.χ. φούσκωμα, πόνο), που υπό άλλες συνθήκες δεν θα παρουσιάζονταν. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ορμόνες του στρες επηρεάζουν την κινητικότητα και την ευαισθησία του εντέρου.
● Keep walking Η ήπια αεροβική άσκηση, όπως το περπάτημα (π.χ. 25 λεπτά την ημέρα) και το τρέξιμο (π.χ. 10-15 λεπτά την ημέρα), συμβάλλει στην ομαλοποίηση της λειτουργίας του εντέρου. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι όσοι ασκούνται ταλαιπωρούνται πολύ λιγότερο από πεπτικά προβλήματα, τα οποία άλλωστε οφείλονται κατά κύριο λόγο στην καθιστική ζωή. Επιπλέον, η σωματική άσκηση έχει ένα ακόμη όφελος: Αποτελεί μια λύση αμέσου δράσεως για την εκτόνωση από τις συναισθηματικές φορτίσεις, που έχει φανεί ότι συνδέονται άμεσα με τις πεπτικές ενοχλήσεις. Με άλλα λόγια, οι σωματικές δραστηριότητες συμβάλλουν στην αποφόρτιση των αρνητικών συναισθημάτων, στον καλύτερο έλεγχο του στρες, στη βελτίωση της ψυχικής διάθεσης και τελικά στην εύρυθμη λειτουργία του εντέρου.
● Νερό, νερό! Για την καλή λειτουργία του πεπτικού, συνιστάται να πίνουμε 1,5-2 λίτρα νερό την ημέρα. Επιπλέον, το νερό αποτελεί απαραίτητο συστατικό που βοηθά τις φυτικές ίνες να δράσουν στο έντερο.
● Μασάζ Οι μαλάξεις στην κοιλιά συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του εντέρου. Μπορούμε να τρίψουμε τις παλάμες μας μεταξύ τους ώστε να ζεσταθούν και στη συνέχεια να κάνουμε 10-15 δεξιόστροφες κυκλικές κινήσεις στην κοιλιά γύρω από τον αφαλό, πιέζοντας κατά διαστήματα πιο έντονα τα δάχτυλά μας πάνω στην κοιλιά. Στη συνέχεια, ακουμπάμε τις παλάμες στην περιοχή κάτω από τον αφαλό και παίρνουμε 4 ήρεμες αναπνοές.
● Όνειρα γλυκά Ο ύπνος ανακουφίζει από τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου, σύμφωνα με βρετανούς ειδικούς, που ήδη εφαρμόζουν την υπνοθεραπεία στους ασθενείς τους.
● Τραγούδι! Σύμφωνα, επίσης, με σουηδούς ερευνητές, η εβδομαδιαία συμμετοχή των ασθενών με ευερέθιστο έντερο σε χορωδία φάνηκε ότι τους ανακουφίζει από τον πόνο και τα υπόλοιπα συμπτώματα.
● Εναλλακτική βοήθεια Η ομοιοπαθητική συμβάλλει στην ανακούφιση από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι το εν λόγω σύνδρομο είναι μια κατεξοχήν ψυχοσωματική νόσος, κάτι που ο ομοιοπαθητικός γιατρός λαμβάνει σοβαρά υπόψη. Γι’ αυτό και ρωτάει τον ασθενή όχι μόνο για τα συμπτώματα που έχει στο έντερο, αλλά και για τη συνολική ψυχική του κατάσταση, ούτως ώστε να επιλέξει το κατάλληλο ομοιοπαθητικό φάρμακο. Επίσης, εκτός από την ομοιοπαθητική, ευεργετική δράση έχει φανεί ότι έχει και ο βελονισμός.
● Βότανα Η μέντα, ο γλυκάνισος και η ρίγανη ηρεμούν το έντερο. Ειδικότερα, η μέντα ανακουφίζει από τον πόνο και τον τυμπανισμό, ο γλυκάνισος έχει ήπια καθαρτική δράση, ενώ η ρίγανη καταπολεμά τη διάρροια. Για να προετοιμάσουμε τα ροφήματα αυτά, συνιστάται να βράσουμε ένα φλιτζάνι νερό, να ρίξουμε μια κουταλιά από το βότανο της επιλογής μας και να το αφήσουμε για 5-7 λεπτά. Στη συνέχεια σουρώνουμε και πίνουμε.

Αυτά που το ενοχλούν
Καλό είναι να αποφεύγουμε ή να περιορίσουμε ό,τι έχουμε παρατηρήσει ότι ενοχλεί το έντερό μας. Συνήθως πρόκειται για:
● Τα τηγανητά, λιπαρά και δύσπεπτα φαγητά.
● Τον καφέ και το κακάο.
● Τις άστατες ώρες φαγητού.
● Συγκεκριμένα τρόφιμα (π.χ. κουνουπίδι, σκόρδο).
● Ορισμένες συνήθειες εξαιτίας των οποίων καταπίνουμε πολύ αέρα, όπως η βιαστική κατανάλωση φαγητού, το μάσημα της τσίχλας και το κάπνισμα.

Στο φαρμακείο
Όταν τα ενοχλήματα του εντέρου δεν οφείλονται σε κάποιο οργανικό πρόβλημα, καλό είναι να τα καταπολεμάμε μέσω των διατροφικών αλλαγών. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η ισορροπημένη διατροφή και το νερό είναι ιδιαίτερα φιλικά προς το έντερο. Ωστόσο, εάν τα συμπτώματα είναι έντονα και επιμένουν, μπορεί να δοθούν φάρμακα από το γαστρεντερολόγο.
● Στην περίπτωση της δυσκοιλιότητας χορηγούνται υπακτικά ή διεγερτικά της κινητικότητας του εντέρου. Τα τελευταία έχει φανεί ότι δεν προκαλούν εθισμό.
● Για την έντονη διάρροια χορηγούνται αντιδιαρροϊκά φάρμακα.
● Εάν υπάρχει πόνος, δίνονται σπασμολυτικά.
● Έχει βρεθεί ότι τα αντικαταθλιπτικά σε πολύ μικρές δόσεις (μικρότερες από εκείνες που χορηγούνται για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης) συμβάλλουν στην ανακούφιση από τον πόνο και το φούσκωμα. Τα αντικαταθλιπτικά μειώνουν την αίσθηση του πόνου και καταπραΰνουν τα συμπτώματα στους πάσχοντες από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.

Οι αριθμοί του εντέρου
● Η δυσκοιλιότητα ταλαιπωρεί το 15% του πληθυσμού στο δυτικό κόσμο. Είναι συχνότερη στις γυναίκες και τους ηλικιωμένους.
● Ο 1 στους 2 πάσχοντες από δυσκοιλιότητα δεν έχει συμβουλευτεί το γιατρό του για την ορθή αντιμετώπιση του προβλήματος.
● Το 19% των γυναικών και το 8% των ανδρών στην Ελλάδα ταλαιπωρούνται από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
● Η φυσιολογική συχνότητα των κενώσεων είναι 1-3 φορές την ημέρα έως 3 φορές την εβδομάδα.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟ, γαστρεντερολόγο-επεμβατικό ενδοσκόπο.