Τα πολύτιμα αγγεία που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά και τα άλλα όργανα γερνάνε μαζί μας. Η διαδικασία αυτή είναι φυσιολογική και συνήθως δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία μας. Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που έχουμε επιπλέον παράγοντες κινδύνου, δηλαδή καπνίζουμε, έχουμε περισσότερα κιλά από το φυσιολογικό, η χοληστερίνη μας βρίσκεται στα ύψη; Τότε δεν μιλάμε πια μόνο για φυσιολογική γήρανση, αλλά για τη νόσο της εποχής μας, την αρτηριοσκλήρυνση, την ανάπτυξη δηλαδή αθηρωματικών πλακών στο εσωτερικό τοίχωμα των αγγείων, που έχει ως αποτέλεσμα το στένεμά τους και τη μη ομαλή ροή του αίματος. Όταν αυτό το στένεμα ξεπεράσει το 75%, τότε η αιμάτωση των οργάνων που σχετίζονται με τις συγκεκριμένες αρτηρίες δεν είναι επαρκής. Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, για να προλάβουμε την πρόωρη γήρανση των αγγείων μας;

ΓΙΑΤΙ ΓΕΡΝΑΝΕ ΤΑ ΑΓΓΕΙΑ ΜΑΣ;
Οι αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά μας γερνάνε με την πάροδο των χρόνων. Αυτή η διαδικασία γήρανσης ονομάζεται αρτηριοσκλήρυνση. Ας δούμε, όμως, τι ακριβώς συμβαίνει. Τα τοιχώματα των αρτηριών έχουν τρεις «στρώσεις» κυττάρων. Το μεσαίο «στρώμα» αποτελείται από λεία μυϊκά κύτταρα και από ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης σε καθορισμένες αναλογίες. Με τα χρόνια μειώνεται η ελαστίνη και αυξάνεται το κολλαγόνο. Έτσι, το αγγείο γίνεται πιο σκληρό, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αρτηριακή πίεση. Ας φανταστούμε τις αρτηρίες σαν μεγάλους σωλήνες μέσα στους οποίους τρέχει ένα υγρό με εξαιρετικά αυξημένη πίεση. Η πίεση αυτή δημιουργεί τραύματα στα αγγεία (κυρίως στα ευαίσθητα σημεία τους, τους λεγόμενους διχασμούς, τα σημεία δηλαδή όπου χωρίζεται η αρτηρία σε 2 κομμάτια). Η προσπάθεια του οργανισμού να επουλώσει τα τραύματα συχνά οδηγεί σε εναποθέσεις στοιχείων του αίματος (μεταξύ των οποίων και χοληστερίνης) στα σημεία αυτά, γεγονός που οδηγεί σε στενώσεις των αρτηριών, οι οποίες με τη σειρά τους εμποδίζουν την ομαλή ροή του αίματος.

ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ;
Η διαδικασία γήρανσης των αγγείων μας είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός με την πάροδο των χρόνων, το οποίο δεν δημιουργεί συνήθως σοβαρά προβλήματα. Παράλληλα, όμως, σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της αρτηριοσκλήρυνσης παίζει η κληρονομικότητα, καθώς και συγκεκριμένοι παράγοντες που επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, προκαλώντας τις περισσότερες φορές σημαντικά προβλήματα υγείας. Κυριότεροι παράγοντες επικινδυνότητας είναι ο διαβήτης, η υπέρταση, η υψηλή χοληστερίνη, το στρες, η παχυσαρκία και το κάπνισμα.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΓΕΡΑΣΟΥΝ
Έχει διαπιστωθεί ότι η πρόληψη της αρτηριοσκλήρυνσης έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από τη θεραπεία. Στη θεραπεία είναι σαν να κόβουμε απλώς την κορυφή του παγόβουνου, ώστε να μη φαίνεται, σύντομα όμως θα κάνει και πάλι την εμφάνισή του. Το σημαντικότερο, λοιπόν, είναι να προσπαθήσουμε να περιορίσουμε τους παράγοντες επικινδυνότητας.

Λιγότερα κιλά

Μια αποτελεσματική λύση για μια διατροφή που θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε το βάρος μας σε φυσιολογικά επίπεδα είναι να μαγειρεύουμε μόνοι μας στο σπίτι μας. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας του Xαροκοπείου Πανεπιστημίου, βρέθηκε ότι τα άτομα που παραγγέλνουν περισσότερο από 2 φορές την εβδομάδα φαγητό απ’ έξω, καταναλώνουν συνολικά περίπου 250 θερμίδες περισσότερες ημερησίως από εκείνους που προτιμούν το σπιτικό φαγητό. Oι επιπλέον θερμίδες οφείλονται κυρίως στο αυξημένο ποσοστό λίπους που περιέχεται στα έτοιμα γεύματα (προκειμένου να είναι πιο εύγευστα και να διατηρούνται περισσότερο). Το λίπος που περιέχεται στις έτοιμες τροφές υπολογίζεται ότι είναι 30% περισσότερο από αυτό των σπιτικών φαγητών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όσοι ακολουθούν συστηματικά αυτή τη λογική, κινδυνεύουν να πάρουν μέχρι 1 κιλό περίπου το μήνα, δηλαδή έως και 12 κιλά το χρόνο.


Μείωση της χοληστερίνης
Όπως όλοι γνωρίζουμε καλά, η λύση για χαμηλή χοληστερίνη βρίσκεται στο πιάτο μας. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί προϊόντα -γνωστά ως λειτουργικά τρόφιμα- που περιέχουν συστατικά, όπως π.χ. φυτικές στανόλες, που μειώνουν, σύμφωνα με μελέτες, τα επίπεδα χοληστερίνης, όταν καταναλώνονται βέβαια στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής. Τέτοια προϊόντα είναι π.χ. οι μαργαρίνες με φυτικές στανόλες. Μάλιστα, στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για την Αρτηριοσκλήρυνση, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Αμβούργο, παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων και μελέτη ελλήνων επιστημόνων, η οποία αναφέρεται στο ρόλο των φυτικών στανολών. Η μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Παθολογίας κ. Βασίλειο Άθυρο, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η προσθήκη 2 γρ. φυτικών στανολών σε μια υπολιπιδαιμική δίαιτα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων όσο και η μεσογειακή δίαιτα, ενώ ταυτόχρονα μειώνει και τα επίπεδα της «κακής» χοληστερίνης. Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνο Τζιόμαλο, λέκτορα Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έναν εκ των ερευνητών της μελέτης, μια διατροφή χαμηλή σε λιπαρά, αλλά πλούσια σε φυτικές στανόλες, είναι μια εναλλακτική επιλογή για όσους θέλουν να ρίξουν τα επίπεδα της χοληστερίνης τους.

Πρόληψη του διαβήτη
Περπάτημα και αδυνάτισμα βοηθούν στο να μην πάθουμε διαβήτη. Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, 9 στις 10 περιπτώσεις διαβήτη σε άτομα άνω των 65 ετών σχετίζονται με κακές συνήθειες στον τρόπο ζωής τους. Όπως υποστηρίζουν, η διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, μια διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και η ήπια άσκηση, σε συνδυασμό με την αποφυγή των καταχρήσεων (π.χ. κάπνισμα, αλκοόλ), προστατεύουν από την εμφάνιση της ασθένειας. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «Archives of Internal Medicine».

Χαµηλή πίεση
Η άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή είναι το «κλειδί» για χαμηλή πίεση. Επιπλέον, μισό κουταλάκι λιγότερο αλάτι την ημέρα μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη 66.000 εγκεφαλικών επεισοδίων και 99.000 εμφραγμάτων, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «New England Journal of Medicine». Το ζήτημα, λοιπόν, είναι να εντοπίσουμε πού κρύβεται το αλάτι, ώστε να μειώσουμε την κατανάλωσή του. Όμως, πέρα από την ποσότητα που χρησιμοποιούμε στο μαγείρεμα (την οποία είναι εύκολο να περιορίσουμε), αλάτι περιέχουν και τα περισσότερα συσκευασμένα τρόφιμα (π.χ. κέτσαπ, κρουασάν βουτύρου).

Χαλάρωση
Οι βαθιές αναπνοές αποδεικνύονται το ίδιο αποτελεσματικές όσο και το μασάζ στην αντιμετώπιση του στρες, δηλώνουν αμερικανοί ερευνητές. Έρευνα στην οποία συμμετείχαν 68 άτομα με συμπτώματα γενικευμένης αγχώδους διαταραχής, η οποία δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση «Depression and Anxiety», έδειξε μείωση των συμπτωμάτων κατά 50% στα άτομα που είχαν παρακολουθήσει 10 συνεδρίες μασάζ σε διάστημα 3 μηνών. Ωστόσο, όσοι είχαν ακολουθήσει θεραπεία χαλάρωσης με ασκήσεις αναπνοής, εμφάνισαν ανάλογη βελτίωση.

ΟΧΙ ΣΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ
Η δύναμη της θέλησης είναι εξίσου αποτελεσματική με τα υποκατάστατα νικοτίνης σε περίπτωση που θέλουμε να κόψουμε το κάπνισμα, σύμφωνα με έρευνα. Σε μετα-ανάλυση του Πανεπιστημίου του Σίντνεϊ διαπιστώθηκε ότι περίπου το 65-75% των πρώην καπνιστών δήλωναν ότι η διακοπή του καπνίσματος ήταν ευκολότερη από ό,τι περίμεναν.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
ΤΟ δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΛΑΜΠΙΔΗ, αγγειοχειρουργό-αγγειολόγο, και τον κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΤΖΙΟΜΑΛΟ, λέκτορα Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.