Το τελευταίο διάστημα γίνεται πολύς θόρυβος για το HPV-DNA τεστ, μια διαγνωστική μέθοδο η οποία χρησιμοποιείται ευρέως στο εξωτερικό, όχι όμως τόσο στη χώρα μας. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι δημιουργεί νέα δεδομένα στην έγκαιρη διάγνωση του δεύτερου σε συχνότητα καρκίνου στις γυναίκες, μετά τον καρκίνο του μαστού. Τους ζητήσαμε, λοιπόν, να μας πληροφορήσουν πόσο αξιόπιστο είναι, κάθε πότε πρέπει να γίνεται και αν θα αντικαταστήσει το ΠΑΠ τεστ. Διαβάστε τι μας είπαν.

Ένα απλό τεστ
O γυναικολόγος παίρνει επίχρισμα από τον τράχηλο της μήτρας και το στέλνει σε εργαστήριο Κυτταρογενετικής, όπου γίνεται γενετική ανάλυση (ταυτοποίηση) στελεχών του ιού HPV (Human Papilloma Virus = ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) που πιθανόν εντοπίστηκαν. Yπάρχουν πάνω από 30 στελέχη του ιού που συσχετίζονται με βλάβες και ενδέχεται να προκαλέσουν κακοήθεια. Τα HPV-DNA τεστ που χρησιμοποιούνται δεν ανιχνεύουν όλα τα στελέχη του ιού, αλλά όλα ταυτοποιούν τα στελέχη 16 και 18, που είναι τα πιο επικίνδυνα για την εκδήλωση καρκίνου, καθώς και τα στελέχη 6 και 11, που προκαλούν κονδυλώματα γεννητικών οργάνων.

Πότε πρέπει να γίνεται
Αν και σε ορισμένες χώρες το HPV-DNA τεστ γίνεται ταυτόχρονα με το ΠΑΠ τεστ, στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημη οδηγία. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, το HPV τεστ γίνεται όταν το ΠΑΠ τεστ δείξει κυτταρικές αλλοιώσεις, ώστε να διαπιστωθεί αν η παρουσία τους οφείλεται σε στελέχη του HPV που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Αυτό σημαίνει ότι το καινούργιο τεστ δεν υποκαθιστά το ΠΑΠ τεστ, αλλά συμπληρώνει τη διαγνωστική του ακρίβεια, δεδομένου μάλιστα ότι το τελευταίο μπορεί να οδηγήσει και σε ψευδώς αρνητικό (καθαρό) αποτέλεσμα, σε ποσοστό που αγγίζει το 20%.

Πόσο αξιόπιστο είναι
Εξαρτάται από τον τρόπο λήψης του επιχρίσματος και από τον αριθ­μό των στελεχών που ανι­χνεύει το τεστ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν η λήψη δεν γίνει σωστά και το τεστ ανιχνεύσει μικρό μόνο αριθμό στελεχών του ιού, αυξάνονται οι πιθανότητες να μην εντοπιστούν άλλα εν δυνάμει παθογόνα στελέχη του HPV. Διαφορετικά, η ακρίβεια του αποτελέσματος ξεπερνά το 90%.

Εάν το αποτέλεσμα βγει θετικό
Γίνεται απαραίτητα κολποσκόπηση, με την οποία εντοπίζονται οι περιοχές που παρουσιάζουν κυτταρικές αλλοιώσεις και λαμβάνονται δείγματα για ιστολογική ανάλυση (βιοψία). Το θετικό αποτέλεσμα μπορεί να σημαίνει ότι:
1. Η γυναίκα είναι φορέας στελεχών του HPV που δεν είναι επικίνδυνα για την εκδήλωση κακοήθειας ή εμφάνισης κονδυλωμάτων και τα οποία εξουδετερώνει μόνο του το ανοσοποιητικό σύστημα, οπότε συνήθως συστήνεται απλή παρακολούθηση.
2. Η γυναίκα είναι φορέας στελεχών του HPV που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή κονδυλώματα. Ο γιατρός επιλέγει το είδος της αντιμετώπισης ανάλογα με τις βλάβες που έχουν προκληθεί.
α) Αν είναι ήπια βλάβη, συστήνεται παρακολούθηση κάθε 6 μήνες με ΠΑΠ τεστ και κολποσκόπηση, υγιεινή διατροφή, άσκηση και διακοπή του καπνίσματος, προκειμένου να περιοριστούν οι πιθανότητες να εξελιχθεί σε κάτι πιο σοβαρό.
β) Αν είναι σοβαρή, θα κρίνει ο γιατρός αν θα γίνει καυτηριασμός του τραχήλου της μήτρας με λέιζερ ή εκτομή μέρους του τραχήλου.

Εάν το αποτέλεσμα βγει αρνητικό
Σημαίνει ότι οι πιθανότητες να αναπτύξει η γυναίκα καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι εξαιρετικά μικρές, οπότε ο γιατρός συνήθως συστήνει την επανάληψη του HPV τεστ μετά από 5 χρόνια, με την προϋπόθεση ότι κάθε χρόνο θα κάνει πλήρη γυναικολογικό έλεγχο (κλινική εξέταση, ΠΑΠ τεστ, υπερηχογράφημα ή και κολποσκόπηση), θα χρησιμοποιεί προφυλακτικό και δεν θα αλλάζει συχνά ερωτικούς συντρόφους.

Πού γίνεται το τεστ
Σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία και σε ορισμένα ιατρεία και μικροβιολογικά εργαστήρια.

Πόσο κοστίζει
Το ελάχιστο κόστος διαμορφώνεται περίπου στα 100 ευρώ, αλλά ανεβαίνει σημαντικά ανάλογα με τον αριθμό των στελεχών του ιού που μπορεί να ανιχνεύσει το κάθε τεστ. H δαπάνη δεν καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Ανδρέα Μπαζαίο, MSc, μαιευτήρα-γυναικολόγο, μέλος του Βασιλικού Κολεγίου Μαιευτήρων-Γυναικολόγων της Μ. Βρετανίας και τον κ. Ευάγγελο Παρασκευαΐδη, καθηγητή Μαιευτικής-Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων και πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου.