Φυλλικό οξύ: Πόσο… φιλικό είναι;

Πολλά είναι τα δημο­σιεύματα του διεθνούς τύπου που υπερθεματίζουν τελευταία υπέρ ή κατά του φυλλικού οξέος. Πράγματι, η διχογνωμία μεταξύ των επιστημόνων για τα οφέλη και τους κινδύνους αυτής της βιταμίνης φαίνεται ότι προβληματίζει την κοινή γνώμη. Η αφορμή για τη διαμάχη δόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία, έπειτα από γνωμοδότηση του βρετανικού Οργανισμού Τροφίμων (Food Standards Agency), ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να προχωρήσει στον εμπλουτισμό του ψωμιού ή του αλευριού με φυλλικό οξύ. Εάν συναινέσει το βρετανικό Υπουργείο Υγείας, η Μεγάλη Βρετανία θα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ και του Καναδά, που ήδη εμπλουτίζουν υποχρεωτικά το ψωμί με φυλλικό οξύ τα τελευταία 10 χρόνια. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν το όφελος από την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου. Τι υποστηρίζουν οι δύο πλευρές;

Γιατί να «μπει» το φυλλικό οξύ στο ψωμί
Tο φυλλικό οξύ είναι μία βιταμίνη του συμπλέγματος Β που θεωρείται απαραίτητη γιατί συμβάλλει:
Στην ομαλή νευρολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Η έλλειψή του κατά τη διάρκεια της κύησης έχει συσχετιστεί με νευρολογικές ανωμαλίες του εμβρύου, γι’ αυτό και στις εγκύους χορηγούνται συμπληρώματα φυλλικού οξέος, κατ’ εντολή του γυναικολόγου, τουλάχιστον για το πρώτο τρίμηνο της κύησης. Η λήψη του έχει συσχετιστεί με τη μείωση του κινδύνου να γεννηθούν μωρά με προβλήματα, όπως η ­δισχιδής ράχη. Ο εμπλουτισμός του ψωμιού στις ΗΠΑ και τον ­Καναδά με φυλλικό οξύ φαίνεται ότι έχει οδηγήσει στη μείωση έως και 50% των γεννήσεων μωρών με νευρολογικά προβλήματα.
Στη βελτίωση του κυκλοφορικού και στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Αντικαρκινική Εταιρεία της Δυτικής Αυστραλίας, τα παιδιά των οποίων οι μητέρες ακολουθούσαν διατροφή πλούσια σε φυλλικό οξύ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είχαν 50% λιγότερο κίνδυνο να εμφανίσουν παιδική λευχαιμία.
Στη ρύθμιση της ομοκυστεΐνης, ενός αμινοξέος του οποίου οι υψηλές τιμές ενοχοποιούνται για στεφανιαία νόσο και, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Erasmus Medical Center, σχετίζονται και με την οστεοπόρωση. Για τη ρύθμιση της υψηλής ομοκυστεΐνης χορηγούνται συμπληρώματα φυλλικού οξέος, σύμφωνα με τις οδηγίες του καρδιολόγου.

Γιατί να μην εμπλουτιστεί το ψωμί
Το συνθετικό φυλλικό οξύ που χρησιμοποιείται στα εμπλουτισμένα τρόφιμα και στα συμπληρώματα διατροφής εγείρει κάποια ερωτήματα, καθώς υπάρχουν ορισμένα υπό διερεύνηση ανησυχητικά ­στοιχεία για τη δράση του. Έτσι, ενοχοποιείται για:
Αύξηση των ποσοστών καρκίνου Σύμφωνα με δεδομένα από τον Καναδά και τις ΗΠΑ -όπου έχει εφαρμοστεί υποχρεωτικός εμπλουτισμός του ψωμιού με φυλλικό οξύ-, παράλληλα με την εφαρμογή αυτού του μέτρου παρα­τηρήθηκε σταδιακή αύξηση των ποσοστών καρκίνου, ιδιαίτερα του παχέος εντέρου. Πάντως, επικρατεί διχογνωμία μεταξύ των επιστημόνων για το κατά πόσο αυτά τα δύο φαινόμενα πράγματι συσχε­τίζονται.
Άσθμα στα βρέφη Πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας στην Αυστραλία έδειξε ότι όσες γυναίκες λάμβαναν συμπληρώματα φυλλικού οξέος από τη 16η έως την 30ή εβδομάδα της κύησης, αύξαναν κατά 30% την πιθανότητα το παιδί τους να πάσχει από άσθμα. Ωστόσο, δεν διαπιστώθηκε ο ίδιος κίνδυνος για όσες έπαιρναν φυλλικό οξύ πριν από την κύηση, καθώς και στις αρχές της εγκυμοσύνης.
Αιματολογικές διαταραχές, επειδή συγκαλύπτει τα συμπτώματα της αναιμίας, όταν οφείλεται σε ανεπάρκεια της βιταμίνης B12, μια κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε μόνιμη νευρική βλάβη.

Ο «φυσικός εμπλουτισμός»
Δεδομένου ότι επικρατεί διχογνωμία ως προς το όφελος από τον υποχρεωτικό εμπλουτισμό των τροφίμων με συνθετικό φυλλικό οξύ, μια ομάδα ερευνητών, η Folate Func Health, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει στραφεί προς τη διερεύνηση φυσικών τρόπων εμπλουτισμού των τροφίμων με φυλλικό οξύ και, μεταξύ άλλων, προτείνει:
• Την παρασκευή προϊόντων ζύμωσης, όπως το ψωμί, η μπίρα και το κρασί, με τη χρήση των πλουσιότερων σε φυλλικό οξύ στελεχών μαγιάς.
• Την παρασκευή τυριού και γιαουρτιού με τη χρήση των βακτηρίων γαλακτικού οξέος, η ζύμωση των οποίων αποδεδειγμένα παράγει έως και 20πλάσιο φυλλικό οξύ σε σύγκριση με άλλα βακτήρια.
• Τη χρήση ηπιότερων τεχνικών επεξεργασίας, για να ελαχιστοποιηθεί η απώλεια φυλλικού οξέος στα επεξεργασμένα τρόφιμα (π.χ. σούπες, χυμοί φρούτων).
• Την επιλογή τεχνικών άλεσης που δεν καταστρέφουν το φλοιό των δημητριακών, στον οποίο συγκεντρώνεται σχεδόν όλο το φυλλικό οξύ που περιέχουν.

Βάλτε φυλλικό οξύ στο πιάτο σας
Ο καλύτερος τρόπος εμπλουτισμού της διατροφής με φυλλικό οξύ είναι μέσω της διατροφής. Διαβάστε, λοιπόν, ποιες είναι οι καλύτερες πηγές αυτής της πολύτιμης βιταμίνης.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ

Χριστουγεννιάτικος εφιάλτης! Μας αρρωσταίνει το δέντρο μας;

Σημείωση:Το φυλλικό οξύ των ζωϊκών τροφίμων είναι πιο ανθεκτικό στο μαγείρεμα σε σύγκριση με αυτό των φυτικών τροφίμων,που όταν μαγειρεύονται μπορεί να χάσουν από το 40% έως και το 70% της περιεκτικότητάς του.
Το φυλλικό οξύ με μια ματιά
Πόσο χρειαζόμαστε Καθημερινά, ένας ενήλικος χρειάζεται 400 mg φυλλικού οξέος. Οι ανάγκες αυτές αυξάνονται στις γυναίκες σε 600 mg κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και σε 500 mg κατά το θηλασμό.
Πώς προκαλείται η ανεπάρκεια Με τη μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών, την υπερκατανάλωση αλκοόλ
και καφέ, το κάπνισμα και τη λήψη ορισμένων φαρμάκων (κυρίως αντιλιπιδαιμικά, αντιφλεγμονώδη, αντι­συλληπτικά, διουρητικά).
Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας Εκνευρισμός, πνευματική κούραση, διαταραχές της μνήμης, σύγχυση, γενικότερο αίσθημα κόπωσης. Παράλληλα, η μακρόχρονη ανεπάρκειά του μπορεί να προκαλέσει περιοδοντίτιδα και δερματίτιδες, αλλά και να μειώσει την ανθεκτικότητα του οργανισμού σε ορισμένες μορφές καρκίνου (κυρίως του οισοφάγου και του παχέος εντέρου).
Το όριο Tο ανώτερο ημερήσιο όριο πρόσληψης φυλλικού οξέος (κυρίως του συνθετικού) είναι τα 1.000 mg. Σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκληθούν συμπτώματα αντίστοιχα με εκείνα της ανεπάρκειας.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Χαράλαμπο Γεωργα­κά­κη, κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο, πρόεδρο του Ελληνι­κού Ινστιτούτου Διατροφής.