Το 40% περίπου των κρουσμάτων καρκίνου του μαστού στις ΗΠΑ θα μπορούσε να είχε προληφθεί εάν οι γυναίκες φρόντιζαν να έχουν μειωμένο βάρος, να πίνουν λιγότερο αλκοόλ, να ασκούνται περισσότερο και να θηλάζουν, υποστηρίζει μια νέα επιστημονική μελέτη του Παγκόσμιου Ταμείου Έρευνας για τον Καρκίνο και του «Imperial College» του Λονδίνου και εγείρει πάλι ερωτήματα για το αν ο καρκίνος του μαστού έχει γενετική βάση και κατά πόσο τελικά είναι στο χέρι μας να τον αναχαιτίσουμε. Στους προβληματισμούς μας αυτούς απαντά ο κ. Κώστας Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, δίνοντάς μας οκτώ… σωτή­ριες συμβουλές.

1. Μην ξεχνάτε τη μαστογραφία
Ενώ αυξάνουν οι περιπτώσεις καρκίνου του μαστού τα τελευταία 25 χρόνια, μειώνεται η θνησιμότητά τους. Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη επιτυχία για την ογκολογία και τα εύσημα ανήκουν κυρίως στην πρώιμη διάγνωση, γιατί, αν ο καρκίνος του μαστού διαγνωστεί σε πολύ αρχικό στάδιο, είναι θεραπεύσιμος. Η αξία, λοιπόν, της μαστογραφίας είναι αναμφισβήτητη. Η μαστογραφία πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε χρόνο και αυτό γιατί τότε ο κίνδυνος εμφά-νισης της νόσου αυξάνει.

2. Kόψτε το κάπνισμα
Άλλος ένας από τους αμέτρητους λόγους που πρέπει κανείς να κόψει το κάπνισμα. Η αποφυγή ή η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί μία από τις σημαντικότερες «συνταγές» ενάντια και στον καρκίνο του μαστού. Έρευνες, μάλιστα, δείχνουν ότι όχι μόνο το κάπνισμα αλλά και το παθητικό κάπνισμα είναι από τους επιβαρυντικούς παράγοντες.

3. Ασκηθείτε
Η καλή φυσική κατάσταση συμβάλλει στην πρόληψη και του καρκίνου. Δεν είναι ανάγκη να είστε αθλήτρια για να δείτε τα οφέλη της άσκησης στο σώμα σας. Το ζητούμενο δεν είναι ο πρωταθλητισμός, ούτε η εξαντλητική άσκηση. Το είδος της, επίσης, δεν έχει μεγάλη σημασία. Επιλέξτε αυτήν που σας ταιριάζει περισσότερο. Για να έχει, όμως, «αξία», πρέπει να ασκείστε 5 φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον 30 λεπτά.

4. Διατηρείτε το βάρος σας σταθερό
Το βάρος δεν σχετίζεται μόνο με αισθητικά και καρδιαγγειακά προβλήματα, αλλά και με τον καρκίνο του μαστού. Σύμφωνα με μελέτες, η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, κυρίως στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να κρατάτε σταθερό το βάρος σας σε όλη τη διάρκεια της ζωής σας και ειδικά μετά την εμμηνόπαυση.

5. Υιοθετήστε μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή
Η διατροφή παίζει ρόλο-κλειδί στην πρόληψη του καρκίνου. Και οι σωστές διατροφικές συνήθειες πρέπει να υιοθετούνται από την προεφηβική ηλικία. Αυτό που ονομάζουμε «τροφή-σκουπίδια» (junk food) προδιαθέτει για καρκίνο του μαστού, γιατί φορτώνει τον οργανισμό με λιπαρά (κυρίως κορεσμένα). Για να μειώσετε, λοιπόν, τον κίνδυνο, φροντίστε να καταναλώνετε τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτα και λαχανικά την ημέρα. Τρώτε ψάρια πλούσια σε καλά λιπαρά 3-4 φορές την εβδομάδα. Μην υποτιμάτε την παραδοσιακή μας διατροφή (π.χ. όσπρια). Μην καταναλώνετε περισσότερο από 70 γρ. λίπους την ημέρα. Η μισή από αυτή την ποσότητα θα πρέπει να προέρχεται από μη κορεσμένα λίπη (π.χ. ελαιόλαδο). Τρώτε κόκκινο κρέας 1 φορά την εβδομάδα. Αποφεύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς και αυτά που είναι πλούσια σε χημικά πρόσθετα και ζάχαρη.

6. Προσέξτε την κατανάλωση αλκοόλ
Πολυάριθμες μελέτες εδώ και χρόνια συνηγορούν υπέρ της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ, επειδή προστατεύει την καρδιά και τα αγγεία. Στον αντίποδα, όμως, αυτών των ερευνών έρχονται άλλες μελέτες οι οποίες συνδέουν την κατανάλωση αλκοόλ με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Σύμφωνα, μάλιστα, με μεγάλη μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των ΗΠΑ, 1-2 αλκοολούχα ποτά την ημέρα αυξάνουν κατά 32% τον κίνδυνο, ενώ 3-5 ποτά την ημέρα τον εκτοξεύουν στο 51%, καθώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, το αλκοόλ επεμβαίνει στο μεταβολισμό των οιστρογόνων. Γι’ αυτό, φροντίστε να μην ξεπερνάτε το 1 ποτηράκι την ημέρα. Και, φυσικά, να έχετε υπόψη σας ότι η αποχή από το αλκοόλ επί 5 ημέρες δεν σημαίνει αλόγιστη κατανάλωσή του το Σαββατοκύριακο.

7. Θηλάστε το μωρό σας
Το να έχει μια γυναίκα κύηση νωρίς στη ζωή της και να θηλάσει το μωρό της θεωρείται καλός παράγοντας για να μη δημιουργηθεί καρκίνος του μαστού. Εξάλλου, ο θηλασμός παρέχει σπουδαία πλεονεκτήματα και στο μωρό: καλύτερη άμυνα έναντι των λοιμώξεων και μείωση των πιθανοτήτων παχυσαρκίας του μωρού κατά την ανάπτυξή του, ενώ βοηθά στην οικοδόμηση μιας καλής σχέσης μεταξύ της μητέρας και του νεογνού.

8. Αποφεύγετε την ορμονοθεραπεία
Οι θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης θα ήταν καλό να αποφεύγονται, αφού έχουν συνδεθεί με διάφορες μορφές καρκίνου, μεταξύ αυτών και του μαστού. Ακόμη κι αν υπάρχει μεγάλη ανάγκη λήψης ορμονών κατά την εμμηνόπαυση, αυτή θα πρέπει να περιορίζεται σε διάστημα μικρότερο των 5 ετών. Όταν, βεβαίως, η λήψη σκευασμάτων ορμονικής υποκατάστασης είναι απαραίτητη, συμβουλευτείτε το γιατρό σας σχετικά με το τι επιπρόσθετα μέτρα ελέγχου των μαστών πρέπει να λάβετε.

3 ερωτήσεις στον ειδικό
Απαντά ο κ. Κώστας Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, επισκέπτης καθηγητής Ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή «Yale» των ΗΠΑ και διευθυντής της Ογκολογικής Μονάδας στο Νοσοκομείο «Σωτηρία».
Μπορούν οι καθημερινές μας συνήθειες να απομακρύνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού;
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταλάβουμε ότι ο καρκίνος του μαστού στις περισσότερες από τις μισές γυναίκες δεν είναι κληρονομική αρρώστια, αλλά περιβαλλοντική. Σχετίζεται με τον τρόπο ζωής μας. Ρυθμίζοντας το κοντινό μας περιβάλλον, αυτό της καθημερινότητάς μας, καταφέρνουμε να έχουμε την καλύτερη πρόληψη. Μπορούμε προληπτικά να κάνουμε το τεστ γονιδίων;
Ο καρκίνος του μαστού είναι από τους «ευνοημένους» καρκίνους, γιατί η έρευνα έχει προχωρήσει πολύ. Έχουμε τη δυνατότητα, λοιπόν, αυτή τη στιγμή να κάνουμε εξετάσεις και να ανιχνεύουμε γονίδια που προδιαθέτουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού. Τα τεστ αυτά όμως τα χρησιμοποιούμε μόνο σε γυναίκες που έχουν ήδη καρκίνο, προκειμένου να δώσουμε τη σωστή θεραπεία, αλλά σε επίπεδο πρόληψης δεν έχουμε ακόμη σαφείς οδηγίες για το τι θα κάνουμε μετά την εξέταση. Με άλλα λόγια, στις γυναίκες που θα έχουν το αντίστοιχο γονίδιο θα δίνουμε προληπτικά θεραπεία; Θα τους κάνουμε προληπτικά χειρουργείο; Είναι διλήμματα επιστημονικά, αλλά και ηθικά, στα οποία ακόμα δεν υπάρχει απάντηση, γιατί δεν έχει καθοριστεί ο ακριβής κίνδυνος που έχουν οι γυναίκες αυτές. Μελέτες, όμως, βρίσκονται σε εξέλιξη και σύντομα θα έχουμε την απάντηση. Κάθε γυναίκα που έχει λόγους να ανησυχεί πρέπει να συζητά το θέμα με το γιατρό της και στη συνέχεια να εξετάζεται κατά περίπτωση. Αλλά, οδηγία που να λέει ότι όλες οι γυναίκες μπορούν να υποβάλλονται σε γενετικό έλεγχο όχι μόνο δεν είναι σωστή, αλλά μάλλον είναι και επιβλαβής. Οι βαφές μαλλιών, οι σφιχτοί στηθόδεσμοι, τα ενθέματα σιλικόνης μπορούν να προκαλέσουν κακοήθεια;
Υπάρχει μια σειρά από μελέτες οι οποίες ενοχοποιούν παράγοντες της καθημερινής μας ζωής, όπως τις βαφές μαλλιών, τους σφιχτούς στηθόδεσμους, τα ενθέματα σιλικόνης, ωστόσο κανένα από αυτά δεν έχει αποδειχθεί ισχυρός και αναμφισβήτητος κίνδυνος. Είναι μελέτες οι οποίες δεν γίνονται ευρύτερα αποδεκτές. Βέβαια, η έρευνα ακόμα συνεχίζεται, αλλά οι μέχρι τώρα οδηγίες είναι ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να ανησυχούν γι’ αυτά.