Είστε σε δίαιτα, αλλά είναι δύσκολο να χάσετε έστω και λίγα γραµµάρια; Σας φαίνεται ότι ο µεταβολισµός σας έχει ξαφνικά σταµατήσει; Νιώθετε θλίψη συχνά και χωρίς λόγο; Έχετε δυσκοιλιότητα, ατονία, κούραση; Μπορεί να µην το έχετε σκεφτεί, αλλά πολύ συχνά ο υπαίτιος για κάποια ή και για όλα τα παραπάνω δεν είναι άλλος από τον θυρεοειδή σας που δεν λειτουργεί σωστά. Μην τροµοκρατείστε όµως. Εφόσον τον ανακαλύψετε -µε τις κατάλληλες εξετάσεις-, επισκεφτείτε τον ενδοκρινολόγο και µε την καθοδήγησή του πάρετε τη σωστή αγωγή, ο θυρεοειδής µπορεί να είναι ένα χρόνιο πρόβληµα που θα πρέπει να ελέγχετε τακτικά, αλλά δεν θα επηρεάζει πια τη ζωή σας.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
O θυρεοειδής αδένας βρίσκεται κάτω από το «μήλο του Aδάμ» και η βασική λειτουργία του είναι η παραγωγή σημαντικών ορμονών (T3 και Τ4), οι οποίες επηρεάζουν πολλές λειτουργίες του οργανισμού (της καρδιάς, του εγκεφάλου κ.ά.), αλλά και το μεταβολισμό. Όταν υπάρχει πρόβλημα, μπορεί να εμφανίζει όζους ή/και να υπολειτουργεί ή/και να υπερλειτουργεί και να παράγει έτσι λανθασμένη ποσότητα ορμονών.
ΥΠΟΨΙΑΣΤΕΙΤΕ ΤΟΝ
Όταν υπάρχει κάποια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, κατά κανόνα θα έχετε κάποια συμπτώματα. Αν ο αδένας υπολειτουργεί (υποθυρεοειδισμός), που είναι και το συχνότερο, τα συμπτώματα είναι ατονία, κούραση, υπνηλία, δυσκοιλιότητα, τα περιττά κιλά (επειδή μειώνονται οι καύσεις), αυξημένη αίσθηση κρύου, βραχνάδα, ξηρότητα του δέρματος, λεπτά και εύθραυστα μαλλιά, τριχόπτωση, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, αναιμία, θλίψη ή και κατάθλιψη, προβλήματα στα δόντια κ.ά. Αντίθετα, όταν το πρόβλημα είναι ο υπερθυρεοειδισμός (υπερλειτουργία του αδένα), τα συμπτώματα είναι ακριβώς τα αντίθετα: ταχυκαρδία, διάρροια, υπερένταση, απώλεια βάρους, υπέρταση, απώλεια οστικής μάζας, εφίδρωση, αίσθημα ζέστης, διαταραχές στα μάτια (κοκκινίζουν, είναι ξηρά, «τρέχουν» ή «κόβουν» τον ασθενή, υπάρχει φωτοφοβία ή ακόμα και σύσπαση του άνω βλεφάρου που δημιουργεί ένα «γουρλωτό», αγριωπό βλέμμα κλπ.) κ.ά.
Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο, στην περίπτωση του υποκλινικού υπερθυρεοειδισμού και του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού, να μην υπάρχουν σαφή, αλλά άτυπα συμπτώματα.
ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
- Κατ’ αρχάς, οι εξετάσεις αίματος, με τις οποίες μπορείτε να ελέγξετε τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς σας (T3, T4, TSH κλπ.), αλλά και των θυρεοειδικών αντισωμάτων, ώστε να βεβαιωθείτε για το αν υπερλειτουργεί, υπολειτουργεί ή λειτουργεί φυσιολογικά.
- Στη συνέχεια -και αν υπάρχουν σχετικές ενδείξεις από τις εξετάσεις αίματος ή την κλινική εξέταση (αν ο ενδοκρινολόγος έχει ψηλαφίσει κάποιον όζο)- θα χρειαστεί πιθανώς να κάνετε ένα υπερηχογράφημα, με το οποίο θα φανεί η μορφολογία του θυρεοειδούς (μέγεθος, σύσταση, ύπαρξη όζων ή όχι κλπ.).
- Αν υπάρχουν όζοι (και κυρίως αν είναι μεγάλοι), ο γιατρός είναι πιθανό να σας συστήσει να κάνετε σπινθηρογράφημα, το οποίο παρέχει πληροφορίες για τη λειτουργικότητά τους. Aν, δηλαδή, είναι θερμός ή ψυχρός ένας όζος (οι ψυχροί είναι πιο ύποπτοι για κακοήθεια από τους θερμούς), αν είναι τοξικός κλπ.
- Αν οι όζοι είναι ύποπτοι, το επόμενο βήμα θα είναι η παρακέντηση (με υπερηχογραφική καθοδήγηση κατά προτίμηση), όπου με μια ειδική βελόνα λαμβάνονται κύτταρα από αυτούς, ώστε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο να υπάρχει κάποια κακοήθεια.
ΟΤΑΝ ΤΟΥ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ
Συχνά η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς οφείλεται στην αυτοανοσία, την αδυναμία, δηλαδή, του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίσει το «δικό» του και το «ξένο», με αποτέλεσμα να επιτίθεται στον εαυτό του. Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού, παράγονται αντισώματα που καταστρέφουν τον αδένα, ενώ στην αντίθετη, εκείνη του υπερθυρεοειδισμού, τα αντισώματα λειτουργούν διεγερτικά. Η αυτοάνοση αυτή κατάσταση παρουσιάζει συχνά κληρονομικότητα και συναντάται σε άτομα (κυρίως γυναίκες) της ίδιας οικογένειας, εκδηλώνεται δε συχνότερα σε συνθήκες στρες. Η συχνότερη τέτοια αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς είναι η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, που προκαλεί υποθυρεοειδισμό. Στην περίπτωση αυτή, συνυπάρχουν και όζοι, που είναι συνήθως πολύ μικροί (μερικά χιλιοστά) και διαγιγνώσκονται μόνο με το υπερηχογράφημα.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
Η θεραπεία του θυρεοειδούς πρέπει πάντα να ρυθμίζεται από έναν ενδοκρινολόγο. H θεραπεία του υποθυρεοειδισμού είναι απλή, αλλά ισόβια, αφού από τη στιγμή που εγκαθίσταται ο υποθυρεοειδισμός δεν αναστρέφεται, και περιλαμβάνει τη χορήγηση θυροξίνης (της ορμόνης που λείπει από τον οργανισμό) με τη μορφή χαπιού. Επειδή, όμως, κατά καιρούς μπορεί να αλλάζουν οι ανάγκες του οργανισμού, θα πρέπει να κάνετε σε τακτά χρονικά διαστήματα εξετάσεις, για να παρακολουθείτε τις τιμές των ορμονών και αν χρειάζεται να σας ρυθμίζει ο γιατρός τη δοσολογία του χαπιού. Όσον αφορά τον υπερθυρεοειδισμό, με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να υπάρξει ύφεση της νόσου και επαναφορά στη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς (σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, υπάρχει μετάπτωση σε υποθυρεοειδισμό). Δεν είναι απίθανο, όμως, να χρειαστεί και μια πιο ριζική λύση (π.χ. λήψη ραδιενεργού ιωδίου ή χειρουργική αφαίρεση θυρεοειδούς), αν δεν υπάρχει ανταπόκριση στα φάρμακα ή αν η νόσος υποτροπιάζει.
ΕΧΩ ΟΖΟΥΣ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ;
Oι όζοι είναι μικρά ογκίδια (καλοήθη στο 90% των περιπτώσεων) που οφείλονται σε ανατομική διαταραχή του θυρεοειδούς και μπορεί να υπάρχουν από μόνοι τους ή ταυτόχρονα με τον υποθυρεοειδισμό ή τον υπερθυρεοειδισμό . Είναι το συχνότερο πρόβλημα στο θυρεοειδή και μπορεί να αφορά ακόμα και το 20-30% του πληθυσμού, κυρίως των γυναικών. Εντοπίζονται ακριβώς κάτω από το «μήλο του Αδάμ» (καρύδι) και πάνω από το λακκάκι του λαιμού, και όταν δεν συνδυάζονται με προβλήματα στη λειτουργία του αδένα, σπανίως παρουσιάζουν άλλα συμπτώματα (π.χ. βραχνάδα, δυσκολία στην κατάποση). Οι όζοι γίνονται αντιληπτοί με την ψηλάφηση από τον ειδικό (όταν είναι αρκετά μεγάλοι, πάνω από 1-1,5 εκ.) ή με το υπερηχογράφημα (όταν είναι μικρότεροι ή βρίσκονται πιο χαμηλά). Οι όζοι συνήθως μεγαλώνουν με τον καιρό και συχνά δεν μικραίνουν, ακόμη και όταν γίνεται ειδική θεραπεία.
| ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ; |
| Όταν ο όζος είναι ένας, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες (10-20%) να είναι καρκίνος, ενώ όταν υπάρχουν πολλοί όζοι, οι πιθανότητες είναι λιγότερες. Σπάνια μπορεί ένας όζος να ξεκινήσει ως καλοήθης και να εξελιχθεί σε κακοήθη. Αν ανακαλύψετε ότι έχετε όζους, θα πρέπει να διερευνηθεί με σπινθηρογράφημα αν είναι ψυχροί ή θερμοί (οι ψυχροί όζοι είναι πιο πιθανό να είναι κακοήθεις). Το να είναι κακοήθεις οι όζοι του θυρεοειδούς είναι κάτι που συμβαίνει σε ένα ποσοστό 5-10%. Σε κάθε περίπτωση, για να διαγνωστεί η κακοήθεια, πρέπει να γίνει παρακέντηση. |
ΝΑ ΤΟΝ ΒΓΑΛΩ;
Πότε
- Όταν υπάρχουν κακοήθεις όζοι. Oι πιθανότητες ένας όζος να είναι κακοήθης αυξάνονται όταν είναι μεγάλος, δηλαδή πάνω από 2 εκ., και όταν μεγαλώνει γρήγορα.
- Aν υπάρχει υπερθυρεοειδισμός που δεν ελέγχεται εύκολα με τη φαρμακευτική αγωγή ή υποτροπιάζει .
- Aν υπάρχει πολύ μεγάλος όζος (μεγαλύτερος από 5 εκ.), ανεξάρτητα από το αν είναι κακοήθης ή όχι.
- Όταν οι όζοι είναι πολλοί (πολυοζώδης βρογχοκήλη), γιατί πιθανώς να προκαλούν πίεση στα γύρω από το θυρεοειδή όργανα ή υπερλειτουργία του ίδιου του αδένα.
Οι επιπλοκές
Στις εγχειρήσεις του θυρεοειδούς, οι συχνότερες επιπλοκές σχετίζονται με τις φωνητικές χορδές (μπορεί να παραλύσουν αν τραυματιστεί ή κοπεί το λαρυγγικό νεύρο και να προκύψει βραχνάδα ή και άλλα, πιο σοβαρά προβλήματα), αλλά και με τους παραθυρεοειδείς αδένες (παράγουν μια ορμόνη που είναι υπεύθυνη για το μεταβολισμό του ασβεστίου), οι οποίοι μπορεί να τραυματιστούν ή να αφαιρεθούν και να υπάρχουν έτσι προβλήματα με το ασβέστιο.
Η θεραπεία
- Όταν κάποιος έχει αφαιρέσει το θυρεοειδή του, θα πρέπει να παίρνει καθημερινά θυροξίνη, να κάνει τακτικές εξετάσεις και να επισκέπτεται το γιατρό του.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, αντί για την επέμβαση, γίνεται καταστροφή του αδένα με ραδιενεργό ιώδιο και έτσι εξουδετερώνεται λειτουργικά ο αδένας.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟ δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΤΣΙΓΚΟ, ενδοκρινολόγο-διαβητολόγο.
