Τα συμπτώματα αυτά είναι χαρακτηριστικά μιας κρίσης πανικού, ενός προβλήματος που φαίνεται να απασχολεί ολοένα και περισσότερο κόσμο, ιδιαίτερα σήμερα που δεν υπάρχει χρόνος να «χαζέψετε», να χαλαρώσετε. Μάλιστα, αντίθετα με ό,τι θα περιμέναμε, η κρίση… χτυπάει όχι τις μεγαλύτερες ηλικίες, αλλά τους νέους ανθρώπους, που στις μέρες μας αντιμετωπίζουν παντού αδιέξοδα και πιέσεις, στις σχέσεις, τη δουλειά, την υγεία.

Τι είναι η κρίση πανικού
Πρόκειται για μία ιδιαίτερα έντονη αντίδραση απέναντι στο άγχος, η οποία κλιμακώνεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και έχει συγκεκριμένα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Μάλιστα, όταν οι κρίσεις αυτές επαναλαμβάνονται ή μετά από ένα επεισόδιο ο ασθενής αναπτύξει έντονο άγχος ότι θα του ξανασυμβεί, τότε μιλάμε για διαταραχή πανικού, η οποία ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές.

Εκεί που δεν το περιμένεις!
Οι κρίσεις πανικού έρχονται ξαφνικά, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο ερέθισμα. Μπορεί, όμως, να συνδέονται με συγκεκριμένες καταστάσεις, π.χ. να εκδηλώνονται σε περιόδους μεγάλης έντασης, άγχους ή θλίψης. Μπορεί, επίσης, να κρύβουν κάποια ψυχογενή αιτία (ακόμα και αν ο ασθενής δεν το γνωρίζει) και να αποτελούν σύμπτωμα κατάθλιψης ή φοβίας (π.χ. ο κλειστοφοβικός μπορεί να πάθει μια κρίση αν βρεθεί σε κλειστό μέρος). Ωστόσο, μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο, δηλαδή μια κρίση πανικού να αποτελέσει την αφορμή για να ξεκινήσει μια γενικευμένη ή μια συγκεκριμένη φοβία.

Για δύσκολους λύτες

Τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού είναι ιδιαίτερα έντονα και πολλοί είναι αυτοί που δεν αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για αγχώδη διαταραχή, αλλά πιστεύουν ότι παθαίνουν έμφραγμα ή κάτι άλλο σοβαρό. Έτσι, αρχίζουν να πηγαίνουν από τον ένα γιατρό στον άλλον, προκειμένου να δουν τι τους συμβαίνει. Αφού, λοιπόν, έχουν ταλαιπωρηθεί από εξετάσεις και ελέγχους και αφού οι γιατροί δεν βρίσκουν κάποια οργανική αιτία, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για κρίση πανικού.

Όταν «χτυπάει»η κρίση
Οι κρίσεις πανικού τις περισσότερες φορές διαρκούν 5-10 λεπτά και τα συμπτώματά τους, τα οποία μπορεί να κρατήσουν περισσότερο, περιλαμβάνουν:
■ Σωματικές εκδηλώσεις Ταχυπαλμία, εφίδρωση, ξηροστομία, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθηση πνιγμού, σφίξιμο στο στήθος, εξάψεις, μούδιασμα στα χέρια, τρέμουλο, πόνος στο στομάχι, ναυτία.
■ Ψυχολογικές εκδηλώσεις Φόβος απώλειας ελέγχου, κόπωση, μεγάλη νευρικότητα, φόβος θανάτου, δυσκολία συγκέντρωσης, κατάθλιψη.

Ποιος κινδυνεύει περισσότερο
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες κάποιος να εκδηλώσει μια κρίση πανικού. Μερικοί από αυτούς είναι:
■ Η ιδιοσυγκρασία Οι νευρικοί, αγχώδεις και με χαμηλή ικανότητα προσαρμογής άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν μια κρίση πανικού σε σχέση με τους πιο ήρεμους. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι ένας ήρεμος άνθρωπος δεν μπορεί να έχει κάποια φοβία.
■ Οι άμυνες Αν ανήκετε σε αυτούς που προτιμούν να κρατούν ό,τι τους απασχολεί για τον εαυτό τους και σκέφτονται συνεχώς αρνητικά για ό,τι τους συμβαίνει, αν δέχεστε παθητικά ό,τι σας φέρνει η ζωή ή προτιμάτε να αποφεύγετε ό,τι σας φοβίζει, τότε έχετε περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσετε το πρόβλημα.
■ Η εικόνα για τον εαυτό σας Ο τρόπος που βλέπετε τον εαυτό σας και η εμπιστοσύνη που έχετε στις δυνατότητές σας, πράγματα τα οποία «χτίζονται» στην παιδική ηλικία μέσα στην οικογένεια.
■ Οι διδαγμένες συμπεριφορές Αν έχετε μεγαλώσει με άτομα που αντιδρούν στις δυσκολίες με φοβίες και πανικό, τότε έχετε περισσότερες πιθανότητες να κάνετε κι εσείς το ίδιο.
■ Η ηλικία Το πρόβλημα παρουσιάζεται συνήθως μετά την ηλικία των
18 ετών, όταν δηλαδή χάνεται η παιδικότητα και δεν εκφράζονται τα συναισθήματα τόσο αυθόρμητα.
■ Η ζωή στις μεγάλουπόλεις Η καθημερινή πίεση, ο συνεχής θόρυβος, η έλλειψη χαλάρωσης επηρεάζουν την ψυχολογική σας κατάσταση.

Υπάρχει θεραπεία;
Οι ελαφριές κρίσεις σε καταστάσεις φόρτισης δεν αποτελούν διαταραχή και μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη στήριξη των γύρω σας. Όταν όμως δυσκολεύουν τη ζωή σας, τότε οι αναπνοές μέσα σε χαρτοσακούλες, για να αντιμετωπίσετε τον υπεραερισμό, δεν είναι η λύση. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν ψυχίατρο ή ψυχολόγο. Η χορήγηση φαρμάκων (αντικαταθλιπτικών και ηρεμιστικών) μπορεί να βοηθήσει, όπως και τα διάφορα είδη ψυχοθεραπείας, που θα συμβάλουν στο να αναγνωρίσετε τα βαθύτερα αίτια που κρύβονται πίσω από το άγχος σας, αλλά και να αποδυναμώσετε τις αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές που προκαλούν και κλιμακώνουν το αίσθημα του πανικού. Σας μαθαίνουν ακόμα να χαλαρώνετε, να ελέγχετε τα συμπτώματα και να αντιμετωπίζετε τις καταστάσεις που φοβάστε ότι θα προκαλέσουν μια κρίση. Οι τεχνικές χαλάρωσης που προσφέρει η γιόγκα, το χαλαρωτικό μασάζ, η ήπια άσκηση, οι ασκήσεις αναπνοής μπορούν να βοηθήσουν πολύ. Ιδιαίτερα αποτελεσματικός είναι επίσης ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής με ψυχοθεραπεία.

Μαρτυρία
Σ. Π.
«Μόλις είχα γεννήσει το δεύτερο παιδί μου. Μητέρα νέα, με απαιτητική δουλειά και χωρίς βοήθεια, έπρεπε να προλαβαίνω δουλειά, σπίτι, οικογένεια. Δεν ήθελα να δυσαρεστήσω κανέναν, δεν ζητούσα βοήθεια και δεν έλεγα ποτέ “όχι”. Είχα αλλάξει τρόπο ζωής και από εκεί που έβγαινα συνεχώς, τώρα δεν προλάβαινα να πάρω ανάσα. Κάποια στιγμή κατάφερα να κανονίσω μια βόλτα με τις φίλες μου στην Ερμού. Αν και ήμουν κουρασμένη, δεν το ανέβαλα. Μπαίνοντας, όμως, σε ένα πολυκατάστημα, άρχισα να νιώθω περίεργα. Ξαφνικά δυσκολευόμουν να αναπνεύσω, ζαλιζόμουν και ίδρωνα. Νόμιζα ότι οι τοίχοι “έκλειναν” και θα με εγκλώβιζαν. Δεν καταλάβαινα τι συμβαίνει. Οι φίλες μου με έπιασαν και με έβγαλαν έξω με αρκετή προσπάθεια. Μετά από αυτό, δεν ξαναπήγα σε χώρο κλειστό με πολύ κόσμο, στον κινηματογράφο, σε αεροπλάνο. Παρ’ όλα αυτά, δεν επισκέφτηκα κάποιον ειδικό. Ωστόσο, στο διάστημα που ακολούθησε είχα και άλλα επεισόδια και μια φίλη μού πρότεινε να επισκεφτώ έναν ψυχολόγο. Το καλό είναι ότι γνώριζα πως είχα ανάγκη από βοήθεια και όταν τον επισκέφτηκα, ήμουν απόλυτα ειλικρινής μαζί του, γιατί ήθελα να βάλω σε τάξη τη ζωή μου. Στα 2 χρόνια θεραπείας που ακολούθησαν, μίλησα για όλα όσα με απασχολούσαν και κατάλαβα ότι δεν τολμούσα να παραδεχτώ σε κανέναν πόσο πιεσμένη ήμουν. Η κίνηση αυτή ήταν μία από τις καλύτερες της ζωής μου. Έμαθα να ελέγχω τις φοβίες μου και μάλιστα χωρίς να καταφύγω στη λήψη φαρμάκων. Σήμερα, μόλις αναγνωρίσω μια “απειλητική” κατάσταση, είμαι σε θέση να ελέγξω τον εαυτό μου, λειτουργώντας περισσότερο με τη λογική, και να χαλαρώσω παίρνοντας ανάσες. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, δεν χρειάζεται καν να φτάσω στο σημείο αυτό. Η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη!»