Eρευνητές από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Bergen εμπνεύστηκαν μια μέθοδο για να υπολογίζει κανείς το κατά πόσο είναι πράγματι εξαρτημένος από τα ψώνια.
Η σύγχρονη τεχνολογία έχει κάνει τα ψώνια εξαιρετικά προσβάσιμα στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, κυρίως εξαιτίας παραγόντων, όπως τα social media, οι πιστωτικές κάρτες και το εξελιγμένο marketing.
Περισσότερο εθισμένες στα ψώνια είναι οι γυναίκες και ο εθισμός είναι πιο έντονος στο τέλος της εφηβείας και στην αρχή της ενήλικης ζωής, ενώ φαίνεται να μειώνεται με τα χρόνια, εξηγεί η δρ. ψυχολογίας, κ. Cecilie Schou Andreassen. Η ίδια υποστηρίζει ότι ο εθισμός αυτός σχετίζεται με συγκεκριμένα στοιχεία της προσωπικότητας. «Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνάς μας, οι εξωστρεφείς άνθρωποι, καθώς και άτομα με κάποια νευρωτική διαταραχή, όπως η αγχώδης διαταραχή, είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν εθισμό στα ψώνια», εξηγεί η κ. Andreassen.
Άνθρωποι ευσυνείδητοι, ευχάριστοι, στους οποίους αρέσει το καινούριο και τα πνευματικά ερεθίσματα κινδυνεύουν λιγότερο από τον συγκεκριμένο εθισμό. Αυτού του τύπου οι άνθρωποι έχουν αυτοέλεγχο και συνήθως θεωρούν τα ψώνια σαν μια συμβατική δραστηριότητα, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τις συχνά αντισυμβατικές τους αξίες.
«Ανακαλύψαμε επίσης», συνεχίζει η δρ. Andreassen, «ότι ο εθισμός στα ψώνια σχετίζεται με συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και χαμηλής αυτοεκτίμησης, καθώς τα ψώνια μπορούν να λειτουργήσουν ως ένας μηχανισμός απόδρασης από δυσάρεστα συναισθήματα, παρ’ όλο που ο ίδιος ο εθισμός τελικά οδηγεί σε αυτά τα συμπτώματα».
Τα 7 προειδοποιητικά σημάδια
Το τεστ χρησιμοποιεί 7 βασικά κριτήρια προκειμένου να αναγνωρίσει τον εθισμό στα ψώνια. Οι απαντήσεις στο τεστ που ακολουθεί βαθμολογούνται από το 0 ως το 4, ως εξής: (0) Διαφωνώ τελείως, (1) Διαφωνώ, (2) Δεν συμφωνώ, ούτε διαφωνώ, (3) Συμφωνώ, (4) Συμφωνώ απολύτως.
*Σκέφτεστε να αγοράσετε/ παραγγείλετε πράγματα όλη την ώρα.
*Αγοράζετε/ Παραγγέλνετε πράγματα για να αλλάξετε διάθεση.
*Αγοράζετε/ Παραγγέλνετε τόσα πολλά πράγματα που επηρεάζονται αρνητικά οι καθημερινές σας υποχρεώσεις (π.χ. σχολείο, δουλειά).
*Νιώθετε ότι πρέπει να αγοράσετε/ παραγγείλετε όλο και περισσότερα πράγματα προκειμένου να πάρετε την ίδια ικανοποίηση με πρωτύτερα.
*Έχετε αποφασίσει να αγοράσετε/ παραγγείλετε, αλλά δεν τα καταφέρατε.
*Νιώθετε δυσάρεστα αν κάτι σας εμποδίσει να ψωνίσετε/ παραγγείλετε πράγματα.
*Αγοράζετε/ Παραγγέλνετε τόσα πολλά πράγματα που διαταράσσεται η ευεξία σας.
Σύμφωνα με τη μελέτη της κ. Andreassen, σκοράροντας περισσότερα από 4 «Συμφωνώ» ή «Συμφωνώ απολύτως» μπορεί να σημαίνει ότι είσαστε εθισμένοι στα ψώνια.
