Οι φυσικοί «καθαριστές» της ατμόσφαιρας

Πολλοί ίσως έχετε ήδη ακούσει ότι τα φυτά μπορούν να απορροφούν ρύπους από το περιβάλλον. Το Vita, όμως, έκανε «ζουμ» σε μία νεότερη έρευνα που έγινε επί του θέματος, η οποία εξέτασε 28 φυτά για συγκεκριμένους ρύπους. Έτσι, πήραμε σαφείς και χρήσιμες πληροφορίες από τoν ίδιο τον επικεφαλής της έρευνας, ώστε όσοι ενδιαφέρονται να μπορούν να πάρουν κάποια πρακτικά μέτρα για το σπίτι ή το γραφείο τους.

Η έρευνα
Η έρευνα που μέτρησε την απόδοση των 28 φυτών όσον αφορά την ικανότητα απορρόφησης ρύπων έγινε από τη Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Γεωπονικής
κ. Στάνλεϊ Κέις. Το θέμα αφορά όχι μόνο τους «εισαγόμενους» ρύπους από το δρόμο (π.χ. τα καυσαέρια), αλλά και τους εσωτερικούς, που είναι μάλιστα πολλαπλάσιοι από τους εξωτερικούς και που συχνά τους αγνοούμε: Πρόκειται για τις χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τη μοκέτα μας, το τσιγάρο, τα απορρυπαντικά, το βερνίκι των επίπλων μας, τη μόνωση των τοίχων του σπιτιού, από τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στις ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμο­ποιούμε κ.ά.

Στην πράξη…
Μιλήσαμε τηλεφωνικά με τον κ. Κέις, ο οποίος μας είπε: «Για καλύτερο αποτέλεσμα, αν ζείτε σε πολύ ρυπογόνο περιοχή, καλό είναι να στη συνέχεια να κλείνετε τα παράθυρα, ώστε τα φυτά που έχετε μέσα να μπορούν να απορροφήσουν όσους ρύπους έχουν μπει απ’ έξω, αλλά παράλληλα και τους εσωτερικούς ρύπους του τσιγάρου ή της μοκέτας σας. Αν έχετε διαρκώς ανοιχτά, τα φυτά θα βομβαρδίζονται αδιάκοπα, οπότε θα κορεστούν κατά κάποιον τρόπο και δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να καθαρίζουν την ατμόσφαιρα».

Ποια φυτά να προτιμήσουμε;
Η επιλογή εξαρτάται από τους ρύπους που έχετε στο χώρο σας. Κάθε φυτό συνήθως απορροφά διαφορετικούς ρύπους και με διαφορετικό ρυθμό. Συνιστούμε, λοιπόν, να έχετε μια ποικιλία φυτών, ώστε όταν το ένα παρουσιάζει κορεσμό, να συνεχίζει την απορρόφηση ρύπων το άλλο. Επιπλέον, όσους ρύπους δεν έχει τη χημική ικανότητα να «πιάσει» το ένα, θα τους «πιάσει» το φύλλωμα του άλλου. Τα φυτά που αποδείχτηκαν από την έρευνά μας πιο ισχυρά «φίλτρα» είναι ο κόκκινος κισσός, ο αγγλικός κισσός, η χόγια, ο ασπάραγος και ο τηλέγραφος.

Έχει σημασία η θέση του φυτού;
Ναι, καλό είναι το φυτό να βρίσκεται κοντά στην πηγή του ρύπου, όπως π.χ. δίπλα στον εκτυπωτή ή κοντά στον καπνιστή. Επίσης, είναι καλό κάποιος να κάθεται κοντά στο φυτό, γιατί η ατμόσφαιρα τριγύρω είναι πιο
καθαρή. Μπορείτε να έχετε ένα φυτό δίπλα στην πολυθρόνα από όπου παρακολουθείτε συνήθως τηλεόραση ή δίπλα στον υπολο­γιστή, ανάλογα με το πού περνά ο καθένας τις περισσότερες ώρες του.

Παίζει ρόλο το μέγεθος των φυτών;
Όσο περισσότερα φύλλα έχει το φυτό, τόσο το καλύτερο.

Αν, όμως, π.χ. καπνίζουμε, πόσα φυτά χρειάζονται για να καθαρίσει ο χώρος;
Αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί, αλλά θεωρητικά θα χρειαζόταν ένα φυτό κόκκινου κισσού που να έχει ύψος γύρω στα 20 εκ. για ένα δωμάτιο 4 x 5 μ. προκειμένου να καθαρίσει η ατμόσφαιρα από το βεν­ζό­λιο του τσιγάρου, όταν η συγκέντρωση του βενζολίου φτάνει τα 0,03 ppm, που είναι ένας συνήθης μέσος όρος για σπίτια καπνιστών. Στην πράξη, πάντως, κανένα φυτό δεν απορ­ροφά διαρκώς, ενώ αντιθέτως ο καπνιστής καπνίζει διαρκώς. Τα φύλλα των φυτών μετά από 3-4 ώρες αρχίζουν να απορροφούν όλο και λιγότερους ρύπους. Όπως μας είπε άλλωστε και ο αναπληρωτής καθηγητής Φυσιολογίας των Φυτών στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας κ. Δημήτρης Μπουράνης: «Σε πραγματικές και όχι εργαστηριακές συνθήκες πιστεύω ότι ένα μεγάλο φυτό αρκεί για να καθαρίσει το χώρο από τους περισσότερους εσωτερικούς ρύπους, στο πλαίσιο του δυνατού. Εξάλλου, ας είμαστε και ρεαλιστές. Ειδικά στις πόλεις,
οι ρύποι είναι πολλοί».

Υπάρχει πρόβλημα με το διοξεί­διο του άνθρακα που παράγεται τη νύχτα από τα «φυτά»;
Όταν τα φυτά είναι πολλά, μπορεί να υπάρχει πρόβλημα, αλλά αυτό εξαρτάται από το είδος του φυτού. Κάθε φυτό, δηλαδή, έχει διαφορετική ένταση αναπνοής και δεν παράγουν όλα τα φυτά την ίδια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα. Αν σκέφτεστε να βάλετε πολλά φυτά σε βάσεις με ρόδες και τη νύχτα να τα μετακινείτε στο μπαλκόνι, ξεχάστε το. Ο ένας λόγος είναι ότι κάποια στιγμή θα κουραστείτε με το «βάλε-βγάλε». Ο άλλος είναι ότι θα απορροφήσουν τόσους ρύπους από το δρόμο, που, όταν τα ξαναβάλετε στο σπίτι, θα έχουν κορεστεί και δεν θα μπορούν να «καθαρίσουν» τους εσωτερικούς χώρους. Η πιο πρακτική λύση είναι να έχετε από ένα έως δύο φυτά σε κάθε χώρο και να αερίζετε το σπίτι δύο φορές την ημέρα.

Τα φυτά «πρωταθλητές»
Τα 5 φυτά που παραθέτουμε ήταν οι πρωταθλητές μεταξύ των 28 που εξετάστηκαν. Επειδή ο τρόπος υπολογισμού είναι αρκετά περίπλοκος, τα φυτά βαθμολογήθηκαν από το 0 έως το 10 ανάλογα με το πόσο πολλούς ρύπους απορροφούσαν σε σύγκριση με τον πρωταθλητή ή με το «άριστα» για κάθε ρύπο χωριστά. Για παράδειγμα, στο βενζόλιο «άριστα» πήρε ο κόκκινος κισσός. Στη δεύτερη θέση ισοψηφούν σε απορροφητικότητα ο αγγλικός κισσός και ο τηλέγραφος. Τρίτο σε αποδοτικότητα στην απορρόφηση του συγκεκριμένου ρύπου ήρθε το φυτό ασπάραγος και τέταρτο το φυτό χόγια.

Πρέπει να γνωρίζετε
Ο κόκκινος κισσός έχει πυκνό φύλλωμα όταν το ύψος του είναι 20 εκ., όπως μας είπε ο κ. Κέις και όπως βλέπετε στη φωτογραφία. Για να έχετε, λοιπόν, ανάλογο αποτέλεσμα με τα άλλα φυτά, που το φύλλωμά τους είναι πιο αραιό, θα πρέπει να έχετε μεγαλύτερα φυτά και όχι ύψους μόνο 20 εκ. Ο τηλέγραφος π.χ., επειδή έχει φύλλωμα και πιο αραιό αλλά και πιο επίμηκες από του κισσού, θα πρέπει να είναι ηλικίας περίπου 4-5 ετών για να διαθέτει συνολική επιφάνεια φυλλώματος ανάλογη με του κόκκινου κισσού ως προς το τολουένιο. Για να έχει πε­ρίπου την ίδια απόδοση με τον κόκκινο κισσό και στο βενζόλιο, θα πρέπει να έχει ακόμα μεγαλύτερη ηλικία, ώστε να έχει και πολύ περισσότερο φύλλωμα. Παράλληλα, μην ξεχνάτε ότι πρέπει τα φυτά αυτά να βγαίνουν πότε-πότε στον ήλιο, γιατί μπορεί μερικά από αυτά να λέγονται εσωτερικού χώρου, αλλά στην πράξη, για να ζήσουν, χρειάζονται και ηλιοφάνεια αλλά και καλό αερισμό.