Από την εποχή που ο Έντισον έφτιαξε τον πρώτο λαμπτήρα, πολλές λάμπες κάηκαν και πολλά ερωτήματα γεννήθηκαν για τους λαμπτήρες, τα φωτιστικά και τον κατάλληλο φωτισμό των χώρων. Το Vita ζητά τα «φώτα» των ειδικών και σας δίνει χρήσιμες πληροφορίες για να φωτίσετε σωστά κάθε χώρο του σπιτιού.
Είσοδος
Ο χώρος υποδοχής, όπου είμαστε απλώς περαστικοί, πρέπει να δημιουργεί μιαν ευχάριστη αίσθηση και ταυτόχρονα να μην είναι έντονος. Μπορείτε, λοιπόν, να επιλέξετε φωτιστικά με τοπικό φωτισμό, που θα εστιάζει σε πίνακες, φυτά ή άλλα διακοσμητικά στοιχεία.
Σαλόνι, καθιστικό
Είναι χώρος που συνδυάζει πολλές δραστηριότητες και λειτουργίες. Εδώ περνάμε τις περισσότερες ώρες με την οικογένεια και τους φίλους μας, γι’ αυτό θα πρέπει να διασφαλίσουμε ευελιξία σε ποιότητα και ποσότητα φωτισμού. Σχεδιάζοντας, λοιπόν, το φωτισμό του καθιστικού, πρέπει να λάβετε υπόψη ότι πρώτα από όλα θα χρειαστείτε ένα φωτιστικό που θα δίνει γενικό, διάχυτο φωτισμό (πολύφωτο, πλαφονιέρες ή φωτιστικά δαπέδου που φωτίζουν το ταβάνι και άμεσα το χώρο), ικανοποιητικό για να κινείστε άνετα. Με ένα, όμως, μόνο φωτιστικό τοποθετημένο στο κέντρο του, το καθιστικό θα δείχνει μικρότερο και ψυχρό. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχουν και άλλες δυνατότητες φωτισμού, που θα επιτευχθούν με πρόσθετα φωτιστικά (αμπαζούρ, σποτ, απλίκες που δημιουργούν διακοσμητικές φωτοσκιάσεις στους τοίχους), ή κρυφό φωτισμό για «ατμόσφαιρα».
Κουζίνα
Η κουζίνα, που στην ουσία είναι ένα εργαστήριο όπου καθημερινά γίνονται διάφορες εργασίες, χρειάζεται έναν πολύ καλό γενικό φωτισμό.
Γι’ αυτό απαιτείται ένα κεντρικό φωτιστικό, που θα φωτίζει καλά όλους τους πάγκους εργασίας και το τραπέζι που τρώμε με λάμπες των 75-100 Watt. Επιπλέον, οι πάγκοι της κουζίνας μπορούν να έχουν πρόσθετο, δικό τους φωτισμό για μεγαλύτερη λειτουργικότητα, με λάμπες κρυμμένες στα ντουλάπια που βρίσκονται από πάνω τους.
Τραπεζαρία
Προτιμήστε φωτιστικά άμεσου φωτισμού σε μικρή απόσταση πάνω από το τραπέζι. Πρόκειται για μια μοντέρνα τάση, αλλά εξυπηρετεί και πρακτικούς λόγους. Συγκεκριμένα, τα πολύφωτα που χρησιμοποιούνται στην τραπεζαρία πρέπει να τοποθετούνται περίπου 75-80 εκατοστά πάνω από το τραπέζι, ώστε να παρέχουν φωτεινότητα και να φωτίζονται ικανοποιητικά τα πιάτα και οι άνθρωποι που κάθονται γύρω από το τραπέζι. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να θαμπώνουν τα μάτια. Αν χρειάζεται, συμπληρώστε το χώρο σας με γενικό φωτισμό, που μπορεί να προέρχεται από ένα ή και περισσότερα φωτιστικά δαπέδου ή, αν υπάρχουν παροχές στους τοίχους, με απλίκες.
Μπάνιο
Μπορεί να μη δίνουμε πάντα τη δέουσα σημασία, ωστόσο και στο μπάνιο είναι απαραίτητος ένας καλός φωτισμός, με στεγανά φωτιστικά που δεν θα επηρεάζονται από την υγρασία, τοποθετημένα πάνω από τον καθρέφτη ή στα πλάγιά του, για να μη δημιουργούνται σκιές, διευκολύνοντας έτσι το μακιγιάζ, το χτένισμα, το ξύρισμα κτλ. Είναι σημαντικό το φως να πέφτει στο πρόσωπο και τον καθρέφτη, χωρίς να πέφτει σκιά κάτω από το σαγόνι και τη μύτη.
Ο καλός φωτισμός
• Δεν κουράζει τα μάτια.
• Μας κάνει πιο δημιουργικούς και παραγωγικούς.
• Βελτιώνει τη διάθεσή μας.
Ο κακός φωτισμός
• Είναι θαμπός, πολύ έντονος ή πολύ χαμηλός.
• Προκαλεί εκνευρισμό, πονοκεφάλους, ζαλάδες, ναυτίες.
• Αποδιοργανώνει τη σκέψη.
• Προδιαθέτει για ατυχήματα.
Κρεβατοκάμαρα
Στο υπνοδωμάτιο καλό είναι να αποφεύγετε τον υπερβολικό φωτισμό. Ιδανικό είναι να υπάρχει ένα φωτιστικό οροφής ή κρεμαστό με λαμπτήρα 75-100 Watt, για να έχετε επαρκή φωτισμό όταν ντύνεστε, βάφεστε κλπ. Όταν, όμως, είστε ξαπλωμένοι και διαβάζετε, το κεντρικό φωτιστικό είναι ενοχλητικό. Προτιμάτε να ανάβετε κάποιο πορτατίφ δίπλα σας ή μια απλίκα πάνω από το κρεβάτι.
Παιδικό υπνοδωμάτιο
Για τα μωρά, ο φωτισμός στο δωμάτιό τους δεν πρέπει να είναι έντονος. Τα δυνατά φώτα μπορεί να προκαλέσουν εκνευρισμό στο βρέφος.
Για παιδιά προσχολικής ηλικίας, ο φωτισμός πρέπει να πλησιάζει όσο γίνεται περισσότερο το φυσικό φως της ημέρας, και αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με τους λευκούς κλασικούς λαμπτήρες που δίνουν ψυχρό φωτισμό και όχι με εκείνους που εκπέμπουν κίτρινο φως. Αυτός ο φωτισμός δεν κουράζει τα παιδιά και τους επιτρέπει να παίζουν άνετα και ευχάριστα.
Για παιδιά σχολικής ηλικίας, πέρα από αυτόν το γενικό φωτισμό, πρέπει να υπάρχει στο γραφείο τους ένα ευλύγιστο πορτατίφ με το φως του να πέφτει διάχυτα σε όλη την επιφάνεια εργασίας και να μη δημιουργούνται σκιές εκεί που γράφουν ή διαβάζουν τα παιδιά. Δώστε σημασία, επίσης, στην ποιότητα κατασκευής του, ώστε
να μην υπάρχει κίνδυνος βραχυκυκλώματος. Πρέπει να αποτελείται από υλικό που να αντέχει στις υψηλές θερμοκρασίες. Προσέξτε κατά την αγορά του να έχει την ένδειξη CE, σήμα που δηλώνει ότι πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης.
Γραφείο
Εδώ πρέπει να διαθέτετε τον καλύτερο δυνατό φωτισμό, γιατί το διάβασμα και το γράψιμο απαιτούν ισχυρό, ξεκούραστο φως. Το απαραίτητο λαμπατέρ στο γραφείο πρέπει να εστιάζει τη δέσμη φωτός πάνω στο χώρο εργασίας και να έχει μεγάλο, σπαστό βραχίονα για να μπορεί να ρυθμιστεί στη σωστή κάθε φορά θέση. Εάν είστε δεξιόχειρες, πρέπει να το τοποθετείτε αριστερά για να αποφεύγονται οι σκιές και αν είστε αριστερόχειρες, δεξιά. Η επιλογή ακατάλληλου φωτιστικού αλλάζει τη στάση του σώματος και προκαλεί πόνους στον αυχένα και τη μέση. Εκτός από το λαμπατέρ, πρέπει να υπάρχει και ένα άλλο φωτιστικό για τον υπόλοιπο χώρο, καθώς η αντίθεση ανάμεσα σε σκοτάδι και φως καταπονεί τα μάτια.
Εσωτερικές σκάλες
Η σκάλα πρέπει να φωτίζεται καλά, με διάχυτο, έντονο φωτισμό, για την αποφυγή ατυχημάτων. Τα φωτιστικά πρέπει να τοποθετούνται στο πάνω μέρος της σκάλας, ώστε να επικεντρώνονται στα σκαλιά και να δημιουργούν τις κατάλληλες φωτοσκιάσεις που οριοθετούν και ξεχωρίζουν τα σκαλοπάτια.
Διαλέγοντας λάμπες
Κοινές λάμπες πυρακτώσεως
Προσφέρουν ομοιόμορφο φωτισμό και είναι φθηνές, αλλά:
• Φουσκώνουν το λογαριασμό της ΔΕΗ.
• Έχουν διάρκεια ζωής έως 1 χρόνο.
• Το 90% της ενέργειας που καταναλώνουν δεν μετατρέπεται σε φως, αλλά σε θερμότητα.
• Η μέση χρήση μίας λάμπας πυρακτώσεως επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με περίπου 150 κιλά διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο.
• Πρόκειται για προϊόν του 19ου αιώνα που σταδιακά αποσύρεται.
Λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας
Είναι αρκετά ακριβότερες από τις λάμπες πυρακτώσεως, αλλά:
• Η χρήση τους μειώνει το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος.
• Καταναλώνουν 4-5 φορές λιγότερη ενέργεια από τις κοινές λάμπες πυρακτώσεως.
• Έχουν διάρκεια ζωής 8-12 χρόνια.
• Με τη χρήση μίας λάμπας εξοικονόμησης ενέργειας, μειώνουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 116 κιλά το χρόνο.
Η επιλογή ακατάλληλου φωτιστικού στο γραφείο προκαλεί πόνους στον αυχένα και τη μέση
Λάμπες νέας εποχής
Τα επόμενα 10 χρόνια, οι συμβατικοί λαμπτήρες θα αποτελούν πλέον παρελθόν. Για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε τη σταδιακή αντικατάστασή τους με εναλλακτικούς λαμπτήρες υψηλής απόδοσης. ΄Ηδη, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, άρχισε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το πρόγραμμα απόσυρσης των συμβατικών λαμπτήρων με ισχύ 100 Watt. Τα καταστήματα μπορούν να διαθέτουν μόνο τα αποθέματά τους. Οι λαμπτήρες που θα αντικαταστήσουν τις λάμπες πυρακτώσεως είναι οι λαμπτήρες LED (Light Emitting Diode), που υπόσχονται εξοικονόμηση ενέργειας μέχρι και 80%, ενώ η διάρκεια ζωής τους φτάνει τις 45.000 ώρες.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Γιώργο Μακρυθανάση, lighting and daylight designer.
Για «ατμόσφαιρα»
Ο ατμοσφαιρικός φωτισμός είναι ο λιγότερο πρακτικός, αλλά είναι απαραίτητος αν θέλετε να δημιουργήσετε μια ζεστή και φιλόξενη εντύπωση. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φωτιστικά στηριγμένα στους τοίχους, ώστε να προβάλλεται ένας πίνακας ή μια συλλογή από αγαπημένα αντικείμενα. Επίσης, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φωτισμό κρυμμένο πίσω ή κάτω από γυψοσανίδες (κρυφός φωτισμός). Τέλος, μην ξεχνάτε το φωτισμό μια άλλης εποχής, που θα επιτευχθεί με τα κεριά, ίσως την πιο ατμοσφαιρική μορφή φωτισμού από οποιαδήποτε άλλη.