Το σαββατιάτικο μεσημέρι που επισκέφτηκα το στούντιο «Cumana» στο Γκάζι για το πρώτο μάθημα Capoeira δεν ήμουν και τόσο σίγουρη ούτε για το τι ακριβώς θα έκανα ούτε και για το τι θα κατάφερνα. Είχα διαβάσει ότι η Capoeira είναι μια βραζιλιάνικη πολεμική τέχνη, μια μορφή πάλης μεταμφιεσμένη σε χορό, ώστε να μπορούν να εξασκούνται σε αυτήν ανενόχλητοι οι αφρικανοί σκλάβοι που μεταφέρθηκαν στη Βραζιλία από τους αποικιοκράτες. Παρ’ όλα αυτά, τόσο όσα είχα διαβάσει όσο και τα βίντεο που είχα δει κατά καιρούς δεν αρκούσαν για να με βάλουν στο νόημα. Έπρεπε να το δοκιμάσω.

Χτύπηµα ή φιγούρα;
Μετά τις απαραίτητες διατάσεις για το ζέσταμα του μυϊκού συστήματος, ο κ. Βασίλης Δημάς, ο δάσκαλος που με υποδέχθηκε στο στούντιο, αρχίζει το μάθημα. «Κάνω ένα βήμα μπροστά σαν να θέλω να χτυπήσω με αυτό το πόδι, αλλά αλλάζω γνώμη. Προσποιούμαι ότι θα χτυπήσω με αυτό το πόδι και τελικά χτυπάω με το άλλο». Με αυτόν τον τρόπο ο δάσκαλος περιγράφει μια κίνηση της Capoeira στην αρχή του μαθήματος. Ο κορμός και τα χέρια του ακολουθούν χορευτικά την κίνηση των ποδιών του με αποτέλεσμα αυτό που βλέπω να μοιάζει με προσποίηση κλοτσιάς και ταυτόχρονα με μια αρμονική χορευτική φιγούρα.

Στην Capoeira κλοτσάμε, αλλά δεν τραυματίζουμε τον αντίπαλο. Η κλοτσιά περνάει για παράδειγμα πάνω από το κεφάλι του αντιπάλου ή «σαρώνει» όλο του το σώμα, ενώ εκείνος σκύβει για να την αποφύγει ακουμπώντας παλάμες και πέλματα στο πάτωμα, ετοιμάζοντας παράλληλα τη δική του επίθεση. Επομένως, «χτυπάμε» και ταυτόχρονα χορεύουμε. Σε βραζιλιάνικους ρυθμούς, που δίνουν και τον τόνο της κίνησης.

Ο αυτοσχεδιασµός
Παράλληλα αυτοσχεδιάζουμε. Ό,τι πιο δύσκολο για κάποιον όπως εγώ, που έχει μάθει να γυμνάζεται κάνοντας ό,τι κάνει ο γυμναστής, δηλαδή ακολουθώντας βήματα και μιμούμενη κινήσεις. Για να το πούμε διαφορετικά, στην Capoeira βασιλεύει το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού. Σύμφωνα με τον κ. Δημά, η μεγαλύτερη δυσκολία δεν είναι τόσο η εκμάθηση της τεχνικής όσο το να βάλουμε κάτι από τον εαυτό μας στον χορό μας. Να σχεδιάσουμε τις δικές μας κινήσεις και τη δική μας στρατηγική πάλης. Μάλιστα, ο τρόπος με τον οποίο κινείται ο καθένας είναι, σύμφωνα με τον κ. Δημά, αποκαλυπτικός του χαρακτήρα του.

Το παιχνίδι
Σε αυτήν τη χορευτική πάλη κυριαρχούν τα στοιχεία του παιχνιδιού και της επικοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι κάθε «γύρος» δύο παικτών Capoeira αποκαλείται παιχνίδι (jogo). Έτσι, λοιπόν, όταν ο κ. Δημάς μάς ζήτησε να χωριστούμε και να προπονηθούμε σε δυάδες, μπήκα στο παιχνίδι! Οι παίκτες κάθε δυάδας εναλλάσσονταν, ούτως ώστε όλοι να έχουμε την ευκαιρία να χορέψουμε με όλους. Τόσο πριν όσο και μετά από κάθε γύρο δίναμε τα χέρια σε ένδειξη φιλίας.

Ομολογώ ότι ήταν ωραίο να παρακολουθώ τα ζεύγη των άλλων να χορεύουν παλεύοντας, αλλά μου ήταν δύσκολο να χορέψω κι εγώ. Οι δύο αντίπαλοι-χορευτές ουσιαστικά παίζουν προσπαθώντας ο ένας να χτυπήσει (όχι να τραυματίσει) τον άλλον, να τον παρασύρει, να τον ξεγελάσει και με τη σειρά του να αποκρούσει τις δικές του επιθέσεις. Και όλα αυτά σε μια διαρκή κίνηση. Σε μια συνεχή ροή, η ταχύτητα της οποίας υπαγορεύεται από τον ρυθμό της μουσικής. Οι δύο χορευτές παρακολουθούν συνεχώς ο ένας τον άλλον και βρίσκονται σε κοντινή απόσταση ώστε να μη τραυματιστούν κατά λάθος, π.χ. από μια κλοτσιά που κανονικά περνάει πάνω από τον αντίπαλο, αλλά σε περίπτωση που εκείνος δεν σκύψει εγκαίρως, μπορεί να τον βρει στο κεφάλι.

Ο κύκλος
Μετά την προπόνηση ανά ζεύγη, καθίσαμε όλοι στο πάτωμα φτιάχνοντας έναν ανθρώπινο κύκλο (Roda). Υπό τους ήχους της βραζιλιάνικης μουσικής, κάθε φορά σηκώνονταν δύο παίκτες, γονάτιζαν στην κορυφή του κύκλου, έδιναν τα χέρια και στη συνέχεια έμπαιναν στον κύκλο με χορευτικές και ακροβατικές κινήσεις, π.χ. με το κεφάλι στηριγμένο στο πάτωμα και τα πόδια στον αέρα. Το θέαμα ήταν υπέροχο. Χορός και πάλη σε αρμονία, με τους παίκτες να το απολαμβάνουν. Ίσως κάποιος σκεφτεί ότι οι αντίπαλοι πρέπει να είναι ίδιου βάρους και ύψους. Αυτό δεν είναι απαραίτητο στην Capoeira, όπου ένας μεγαλόσωμος άνδρας, λόγου χάρη, μπορεί να «παίξει» αρμονικά με έναν πιο κοντό αντίπαλο χωρίς να τραυματίσουν ο ένας τον άλλον.

Τρόπος ζωής
Οι κινήσεις των παικτών ήταν απαλές και μου θύμιζαν κάτι από το παιχνίδι μικρών αιλουροειδών. Παιχνίδι που ταυτόχρονα σκληραγωγεί τα μικρά και τα προετοιμάζει να αντιδράσουν σωστά σε έναν πιθανό κίνδυνο. Αυτό είναι και η Capoeira. Ένα παιχνίδι εκγύμνασης που, αν χρειαστεί, μπορεί να εξελιχθεί σε πολεμική τέχνη. Βέβαια, στη σύγχρονη εκδοχή της είναι πολύ περισσότερο μια πολιτιστική έκφραση που εμπεριέχει πάλη, χορό, μουσική, αυτοσχεδιασμό και άθληση. Για τους οπαδούς της είναι ένας τρόπος ζωής που αξίζει να δοκιμάσουμε, μια και τα οφέλη του είναι ορατά στο σώμα και το πνεύμα.

Το κέρδος για το σώμα
Η Capoeira είναι εξαιρετική καρδιοαναπνευστική γυμναστική. Παράλληλα, δυναμώνει όλο το μυϊκό σύστημα και εξασκεί τα αντανακλαστικά. Απευθύνεται σε άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, αλλά σίγουρα οι νεότεροι μπορούν να κάνουν πιο τολμηρές ακροβατικές κινήσεις.

Info
Πόσο συχνά 2-3 φορές την εβδομάδα.
Πόσο κοστίζει Ενδεικτικό κόστος ενός μαθήματος: 8 ευρώ. Το μάθημα διαρκεί μιάμιση ώρα.
Πού Σε στούντιο που προσφέρουν μαθήματα Capoeira.
Τι θα χρειαστούμε Καλό είναι να φοράμε ελαφριά παπούτσια πολεμικών τεχνών. Μπορούμε να εξασκηθούμε και ξυπόλυτοι, αλλά είναι πιο επώδυνο.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΔΗΜΑ, δάσκαλο Capoeira της σχολής «Banzo de Senzala», και το «CUMANA DANCE STUDIO» (www.cumana.gr).