«Άσ’ το σήμερα, δεν θα πάω, είμαι πτώμα στην κούραση και έχω συναχωθεί λιγάκι», είπε η αδελφή μου, ξαπλώνοντας μεγαλοπρεπώς στον καναπέ, ενώ θα έπρεπε να βρίσκεται ήδη στο γυμναστήριο και να κάνει το τρίτο σετ κοιλιακών. Δεν της έφερα αντιρρήσεις, επειδή σκέφτηκα ότι αφού είναι συναχωμένη, τότε μάλλον είναι καλύτερα να μείνει σπίτι και να ξεκουραστεί. Και όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς, το συνάχι, εν αντιθέσει με τον πυρετό, δεν είναι αποτρεπτικό για την άσκηση. Το ίδιο ισχύει και για τις «δύσκολες ημέρες», παρά τη διαδεδομένη άποψη για το αντίθετο. Τελικά διαπίστωσα ότι είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου, ενώ νομίζουμε ότι είναι καλύτερα να μη γυμναστούμε -«για το καλό μας»-, ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Από την άλλη μεριά, βέβαια, υπάρχουν μερικοί σοβαροί λόγοι για τους οποίους είναι προτιμότερο να μην καταπονήσουμε και άλλο τον οργανισμό μας με την άσκηση. Ας δούμε, λοιπόν, πότε μπορούμε να γυμναστούμε και πότε όχι.

1. Τις δύσκολες ημέρες

Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι όταν έχουν περίοδο, δεν πρέπει να γυμνάζονται, επειδή μπορεί να προκληθεί μεγαλύτερη αιμορραγία. Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι ασφαλές να ασκούμαστε κατά τη διάρκεια της περιόδου. Εάν, βέβαια, νιώσουμε ενοχλήσεις (π.χ. πόνο στην κοιλιά) ή αισθανόμαστε αδυναμία, τότε θα πρέπει να σταματήσουμε. Όσες κάνουν γιόγκα, συνιστάται να αποφεύγουν ορισμένες ασκήσεις (συνήθως πρόκειται για τις πιο ακροβατικές ασκήσεις, όπως το κατακόρυφο), επειδή μπορεί όντως να προκαλέσουν αύξηση της ροής του αίματος.
Γενικότερα, η συστηματική άσκηση έχει φανεί ότι συμβάλλει στην ανακούφιση από τους πόνους, που ταλαιπωρούν πολλές γυναίκες λίγες ημέρες πριν, καθώς και τις πρώτες ημέρες της εμμήνου ρύσεως. Ειδικότερα, η αεροβική γυμναστική θεωρείται καλή επιλογή, επειδή αυξάνει τις ενδορφίνες – τις φυσικές παυσίπονες ορμόνες του οργανισμού.
Ωστόσο, σε περίπτωση δυσμηνόρροιας (έντονος πόνος που περιορίζει την κινητικότητα της γυναίκας), καλό είναι αποφεύγεται η γυμναστική τις πρώτες 2 ημέρες της περιόδου, όταν δηλαδή ο πόνος είναι δυσβάσταχτος.

2. Συναχωμένοι στο γυμναστήριο;

Εάν το μόνο που μας ταλαιπωρεί είναι ένα ήπιο συνάχι με συμπτώματα στο ανώτερο αναπνευστικό (μπούκωμα, καταρροή), τότε δεν έχουμε δικαιολογία να μην πάμε στο γυμναστήριο. Θα πρέπει, βέβαια, να ασκηθούμε με προσοχή και με πιο ήπιο ρυθμό από το συνηθισμένο, ούτως ώστε να μην καταπονήσουμε τον οργανισμό μας. Ωστόσο, ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην περίπτωση της ιγμορίτιδας, που ορισμένες φορές μπορεί να επιδεινωθεί (να εξελιχθεί σε πνευμονία). Γι’ αυτό, εάν έχουμε ιγμορίτιδα, καλό είναι να αποφύγουμε το γυμναστήριο για 3 ημέρες, ακόμη και αν δεν έχουμε πυρετό.
Επίσης, εάν τα συμπτώματα έχουν επεκταθεί στο κατώτερο αναπνευστικό (π.χ. βήχας, δύσπνοια) ή έχουμε πυρετό -ακόμη και δέκατα-, τότε συνιστάται να αποφύγουμε τη γυμναστική για τουλάχιστον 1 εβδομάδα μέχρι να συνέλθουμε. Διαφορετικά, η άσκηση θα αποδυναμώσει και άλλο το σώμα μας και ενδεχομένως να καθυστερήσει το χρόνο της ανάρρωσης.

Δεν προλαβαίνω να κάνω ντους
Η έλλειψη χρόνου είναι μια συχνή δικαιολογία για την αποφυγή της άσκησης. Ωστόσο, ακόμη και αν το πρόγραμμα της ημέρας είναι τόσο φορτωμένο που δεν έχουμε χρόνο ούτε για ένα ντους μετά το γυμναστήριο, υπάρχουν λύσεις ούτως ώστε να μην ιδρώσουμε πολύ, αλλά και ο ιδρώτας μας να είναι λιγότερο ενοχλητικός. Μπορούμε, λοιπόν, να επιλέξουμε ένα πρόγραμμα πιλάτες ή γιόγκα, που συνήθως δεν προκαλούν μεγάλη εφίδρωση, ή να προτιμήσουμε το περπάτημα. Επιπλέον, ας εντάξουμε στη διατροφή μας τα φρούτα και ιδιαίτερα τα εσπεριδοειδή, τα οποία έχει φανεί ότι καταπολεμούν την κακοσμία του ιδρώτα. Για τον ίδιο λόγο, πρέπει να πίνουμε άφθονο νερό καθημερινά, να αποφεύγουμε τα βαριά και τηγανητά φαγητά, καθώς και την υπερκατανάλωση καφέ και αλκοόλ. Επίσης, είναι προτιμότερο να φοράμε βαμβακερά ρούχα όταν γυμναζόμαστε, επειδή διευκολύνουν την εξάτμιση του ιδρώτα, εν αντιθέσει με τα συνθετικά, που συνήθως «φυλακίζουν» τα βακτήρια που προκαλούν την κακοσμία του ιδρώτα.

3. Αντίδοτο στην κούραση

Μετά από μια εξαντλητική ημέρα δουλειάς, όσο και αν μας φαίνεται δύσκολο να το πιστέψουμε, η άσκηση θα μας βοηθήσει να εκτονωθούμε από την ένταση της ημέρας και να χαλαρώσουμε. Ένα πρόγραμμα αεροβικής γυμναστικής, ο χορός ή ακόμη και η γιόγκα ή το πιλάτες θα μας τροφοδοτήσουν με ενέργεια, θα «διώξουν» τον πονοκέφαλο με τον οποίο μπορεί να φτάσαμε στο γυμναστήριο και θα μας χαρίσουν ευεξία. Επίσης, είναι βέβαιο ότι θα επιστρέψουμε στο σπίτι με πολύ καλύτερη διάθεση από ό,τι αν είχαμε μείνει στον καναπέ του σπιτιού μας.

4. Λύση στην αϋπνία

Η καθημερινή ήπια αεροβική άσκηση (π.χ. περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο) νωρίς το απόγευμα μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση της αϋπνίας. Καλό είναι, όμως, να αποφεύγουμε την εξαντλητική γυμναστική 3 ώρες πριν την ώρα που συνήθως πέφτουμε για ύπνο, επειδή μπορεί να μας προκαλέσει υπερένταση και να δυσκολέψει τον ύπνο μας.
Επιπλέον, ακόμη κι αν δεν υποφέρουμε από αϋπνία, αλλά έτυχε να ξενυχτήσουμε το προηγούμενο βράδυ, και πάλι ένα πρόγραμμα αεροβικής γυμναστικής θα μας αναζωογονήσει και θα μας βοηθήσει να κοιμηθούμε καλύτερα.

5. Γυμναστική με αντιβίωση;

Εάν λαμβάνουμε αντιβίωση για κάποιο μικρό πρόβλημα υγείας (π.χ. ρινίτιδα, ωτίτιδα), τότε μπορούμε να ακολουθήσουμε ένα ήπιο πρόγραμμα άσκησης, π.χ. γιόγκα, πιλάτες. Ωστόσο, η έντονη σωματική άσκηση δεν συνιστάται, επειδή μπορεί να εξαντλήσει τον οργανισμό μας, που είναι ήδη καταπονημένος. Εάν όμως η αντιβίωση χορηγείται για την αντιμετώπιση μιας πιο σοβαρής κατάστασης (π.χ. βρογχίτιδα), τότε συνιστάται η αποχή από τη γυμναστική για τουλάχιστον 2 εβδομάδες.

6. Δίαιτα Ή άσκηση

Παρά τη διαδεδομένη άποψη ότι πρέπει πρώτα να ολοκληρώσουμε τη δίαιτα και μετά να ξεκινήσουμε γυμναστική, η αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα όσον αφορά την απώλεια βάρους θα είναι σαφώς καλύτερα εάν συνδυάσουμε τη δίαιτα με την άσκηση. Ωστόσο, όσοι νιώθουν ότι η δίαιτα τους κουράζει, καλό είναι να δώσουν στον εαυτό τους 1-2 εβδομάδες περιθώριο προτού ξεκινήσουν γυμναστική, μέχρις ότου ο οργανισμός τους συνηθίσει τις νέες ποσότητες τροφής. Στο μεσοδιάστημα μπορούν να περπατούν καθημερινά για 20-30΄, ώστε να τονώσουν τη φυσική τους κατάσταση και να είναι σε θέση αργότερα να ακολουθήσουν ένα εντονότερο πρόγραμμα γυμναστικής.

7. Μετά από μεθύσι

Εάν έχουμε πιει πολύ το προηγούμενο βράδυ, με αποτέλεσμα να έχουμε αφυδατωθεί εξαιτίας της διουρητικής δράσης του αλκοόλ, τότε είναι προτιμότερο να ξεκουραστούμε. Διαφορετικά -δηλαδή αν πάμε στο γυμναστήριο-, θα καταπονήσουμε και άλλο τον οργανισμό μας, που ακόμη προσπαθεί να μεταβολίσει το αλκοόλ το οποίο ρέει στις φλέβες μας. Επιπλέον, θα είμαστε πιο επιρρεπείς σε τραυματισμούς, επειδή το αλκοόλ επηρεάζει την ταχύτητα των αντανακλαστικών, την αίσθηση της ισορροπίας και το συντονισμό των κινήσεων.
Από την άλλη μεριά, εάν η οινοποσία της προηγούμενης βραδιάς δεν είναι και τόσο μεγάλη και αισθανόμαστε ότι έχουμε δυνάμεις, τότε το περπάτημα σε ήπιο ρυθμό είναι η καλύτερη επιλογή.

Not to gym;
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η άσκηση πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή, διαφορετικά είναι προτιμότερο να αποφεύγεται. Η οδηγία αυτή αφορά κυρίως όσους πάσχουν από καρδιολογικά προβλήματα, έχουν υπέρταση για την οποία δεν ακολουθούν αγωγή ή βρίσκονται σε μετεγχειρητικό στάδιο. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς, λοιπόν, πρέπει να γυμνάζονται υπό την παρακολούθηση ειδικών (π.χ. σε κέντρα αποκατάστασης), ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες όσον αφορά το είδος, την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης, προκειμένου να μην υπερβούν τα όρια της αντοχής τους. Διαφορετικά, η άσκηση μπορεί να επιβαρύνει και άλλο την υγεία τους.

8. «Τραβήχτηκε» ο ώμος μου

Μπορούμε ή όχι να συνεχίσουμε την άσκηση εάν κατά τη διάρκεια της πιο πρόσφατης επίσκεψής μας στο γυμναστήριο αισθανθήκαμε ότι κάποιο μέρος του σώματός μας τραυματίστηκε, π.χ. «τραβήχτηκε» ο ώμος ή πόνεσε το γόνατό μας; Στην προκειμένη περίπτωση, δεν συνιστάται να συνεχίσουμε την προπόνησή μας ως συνήθως, επειδή μπορεί να επιδεινωθεί η κατάσταση στο τραυματισμένο μέλος του σώματος. Αρχικά θα πρέπει να απέχουμε από την άσκηση για 2-5 ημέρες. Πρόκειται για το χρονικό διάστημα που είναι απαραίτητο για να επανέλθουν οι μύες στην αρχική τους κατάσταση. Εάν, όμως, ο πόνος εξακολουθεί με την ίδια ένταση, τότε θα πρέπει να συμβουλευτούμε έναν ειδικό και να κάνουμε τις κατάλληλες εξετάσεις (π.χ. μαγνητική τομογραφία), ούτως ώστε να διαπιστώσει το μέγεθος του προβλήματος. Εν συνεχεία, ο ειδικός θα μας συστήσει το κατάλληλο πρόγραμμα αποκατάστασης, που ενδεχομένως να περιλαμβάνει και συγκεκριμένες ασκήσεις.

9. Άσκηση με πρόβλημα στη μέση;

Όσοι ταλαιπωρούνται από χρόνιο πόνο στη μέση ή τον αυχένα, καλό είναι να μη σπεύσουν στο γυμναστήριο χωρίς να έχουν συμβουλευτεί πρώτα έναν ειδικό, ο οποίος θα εκτιμήσει την έκταση του προβλήματός τους και θα τους δώσει τις κατάλληλες οδηγίες για το είδος, καθώς και για την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης που θα κάνουν. Εάν, λόγου χάρη, υπάρχει πρόβλημα στον αυχένα, ενδεχομένως να συσταθεί η αποφυγή του έντονου τρεξίματος, ενώ αν υπάρχει πρόβλημα στη μέση, μάλλον πρέπει να αποφεύγονται οι κλασικοί κοιλιακοί (όπου ανασηκώνεται η μέση από το έδαφος), τα σκυψίματα, καθώς και ορισμένες ασκήσεις με βάρη.

10. Γυμναστική για δύο

Αναμφίβολα, η άσκηση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν συνιστάται σε μια γυναίκα που δεν έχει γυμναστεί ποτέ στη ζωή της. Εάν όμως πρόκειται για μια γυναίκα που γυμνάζεται συστηματικά, τότε μπορεί να συνεχίσει το πρόγραμμά της, αφού έχει πάρει το πράσινο φως από το γυναικολόγο της και με δεδομένο ότι θα αποφεύγει τις υπερβολές. Μια καλή επιλογή για τις γυναίκες σε ενδιαφέρουσα είναι η γιόγκα για εγκύους, η οποία περιλαμβάνει ήπιες ασκήσεις που βοηθούν τη γυναίκα να διατηρήσει το σώμα της σε φόρμα και να το προετοιμάσει για τον τοκετό. Όσον αφορά την άσκηση μετά τη γέννα, καλό είναι να περιμένουμε μερικές εβδομάδες προτού επιστρέψουμε στο γυμναστήριο – τουλάχιστον 6 εβδομάδες αν ο τοκετός είναι φυσιολογικός και το διπλάσιο χρόνο αν το μωρό γεννήθηκε με καισαρική.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΡΕΒΕΛΑ, γενική γιατρό, και τον κ. Γιάννη Τσεκούρα, βιοχημικό της άσκησης.