Η επιστήμη της πλαστικής χειρουργικής δημιουργήθηκε από την ανάγκη να επανορθώσει σοβαρές παραμορφώσεις που προκύπτουν από εγκαύματα, τραυματισμούς και διάφορα άλλα ατυχήματα. Το δέρμα, που συνήθως είναι αυτό που πλήττεται από όλες αυτές τις καταστάσεις, είναι το πιο μεγάλο όργανο του σώματός μας και είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να μας προστατεύει από την είσοδο μικροβίων στον οργανισμό. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να φροντίζουμε το δέρμα μας. Και η αλήθεια είναι ότι κάνουμε πολλά γι’ αυτό. Το δροσίζουμε, το ενυδατώνουμε, το περιποιούμαστε για να το διατηρούμε νέο, ωστόσο πολλές φορές δεν προσέχουμε όσο πρέπει τα οικιακά ατυχήματα, που μπορεί να το βλάψουν. Επιπλέον, το υποβάλλουμε στην ταλαιπωρία της ηλιοθεραπείας, παρόλο που ξέρουμε ότι ο ήλιος είναι ορκισμένος εχθρός του, το απειλεί με καρκίνο του δέρματος, το αφυδατώνει, το γερνάει γρήγορα, το γεμίζει με πανάδες και κάποιες φορές το «καίει». Βέβαια, τα σοβαρότερα εγκαύματα μπορεί να προκληθούν από τα οικιακά ατυχήματα. Αν, λοιπόν, ήδη υπήρξατε θύματα κάποιου εγκαύματος που έχει αφήσει σημάδια τα οποία δεν αντιμετωπίσατε ή βρεθείτε κάποια στιγμή στο μέλλον αντιμέτωποι με κάποιο έγκαυμα μικρό ή μεγάλο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τις σωστές κινήσεις για τις πρώτες βοήθειες, καθώς και τις πιο σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης των μετεγκαυματικών ουλών.

Ηλιακό έγκαυμα
Κατά τη διάρκεια της ηλιοθεραπείας δεν καταλαβαίνουμε ότι μπορεί να καιγόμαστε. Ένα οξύ ηλιακό έγκαυμα συνήθως δεν εμφανίζεται κατά την έκθεσή μας στον ήλιο, αλλά αρχίζει να φαίνεται μισή ώρα περίπου αφού έχουμε απομακρυνθεί από αυτόν. Δύο μέχρι έξι ώρες μετά είναι στο αποκορύφωμά του και συνεχίζει να μας ταλαιπωρεί μέχρι και το πρώτο 24ωρο.

Πώς το αντιμετωπίζουμε Το ηλιακό έγκαυμα τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από κοκκίνισμα της περιοχής, φαγούρα, πόνο και ενίοτε μπορεί να υπάρχουν και φουσκάλες. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα βοηθήσουν τα δροσερά επιθέματα, καθώς και ειδικές καταπραϋντικές κρέμες από αλόη ή υαλουρονικό οξύ. Για να αποφευχθεί η μόλυνση, που βέβαια είναι σπάνια, θα πρέπει η περιοχή να διατηρείται καθαρή. Αφού περάσουν λίγες μέρες και τα σημάδια από το ηλιακό έγκαυμα δεν έχουν φύγει, μπορείτε να βάλετε κάποια αναπλαστική κρέμα, που βοηθάει να αναγεννηθεί το δέρμα που έχει καεί και έχει φύγει. Αν τώρα το έγκαυμα είναι πιο βαθύ, ο γιατρός, αν το κρίνει σκόπιμο, θα σας συστήσει και την εφαρμογή φαρμακευτικής κρέμας από άργιλο (ιδιαίτερα αποτελεσματικός στην επούλωση) ή στεροειδείς κορτιζονούχες κρέμες.

Πρόληψη Να φοράτε πάντα αντιηλιακό υψηλού δείκτη προστασίας. Ωστόσο, ο χρυσός κανόνας είναι η όσο το δυνατόν μικρότερη έκθεση στον ήλιο. Για περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε το σχετικό αφιέρωμα που έχουμε για τον ήλιο.

Οικιακά εγκαύματα
Τα οικιακά εγκαύματα συνήθως προέρχονται από τις οικιακές εστίες, από το τζάκι ή από χρήση χημικών και είναι τα πιο συνηθισμένα.

Πώς τα αντιμετωπίζουμε Τα μικρά εγκαύματα επουλώνονται συνήθως μετά από μία με δύο εβδομάδες χωρίς ιδιαίτερη θεραπεία. Αρκεί να δροσίσετε την καμένη περιοχή με κρύο νερό βρύσης ή να κάνετε κρύες κομπρέσες. Αν το έγκαυμα προέρχεται από χημική ουσία, ξεπλύνετε αμέσως το δέρμα από αυτήν με δροσερό νερό. Μια καταπραϋντική λοσιόν θα βοηθήσει επίσης, ενώ η εφαρμογή στη συνέχεια μιας ενυδατικής κρέμας θα επιφέρει την υδατική ισορροπία και την ελαστικότητα του δέρματος, αν φυσικά το έγκαυμα είναι ελαφρύ.

Πρόληψη Μην ανάβετε το τζάκι ή το μπάρμπεκιου με οινόπνευμα. Απομακρύνετε τα καυτά υγρά και τις κατσαρόλες από τις εστίες και τοποθετήστε τα σε ασφαλή σημεία. Φοράτε γυαλιά και γάντια όταν χρησιμοποιείτε χημικές ουσίες. Διαβάζετε προσεχτικά το φύλλο οδηγιών.

Όταν αφήνουν σημάδια…
Για τις μετεγκαυματικές ουλές επιστρατεύονται πιο δραστικές μέθοδοι, της αισθητικής πλέον πλαστικής χειρουργικής.

  • Πιεστικά επιθέματα Πρόκειται για επιθέματα σιλικόνης τα οποία τοποθετούνται πάνω στην καμένη περιοχή όταν πια έχει κλείσει το έγκαυμα και αρχίζει να βελτιώνεται η ουλή. Τα εν λόγω επιθέματα μένουν πάνω στο καμένο δέρμα όλη την ημέρα προκειμένου να πιέσουν τις μετεγκαυματικές ουλές και να βελτιωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η όψη τους.
  • Μεταμόσχευση δέρματος Με αυτήν την τεχνική τοποθετείται ένα μπαλόνι που λέγεται διατατήρας δέρματος κάτω από το δέρμα, δίπλα στο έγκαυμα, σε μια περιοχή που δεν έχει καεί. Στη συνέχεια, επί τρεις μήνες, ο πλαστικός χειρουργός φουσκώνει σιγά-σιγά το μπαλόνι και ξεχειλώνει το γύρω δέρμα, που είναι υγιές, αφαιρεί το καμένο και τοποθετεί το πλεονάζον δέρμα στο σημείο που ήταν το έγκαυμα.
  • Καλλιέργεια δέρματος Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε εκτεταμένα εγκαύματα. Ο πλαστικός χειρουργός παίρνει ένα υγιές μικρό κομμάτι δέρματος από άλλο σημείο και το στέλνει σε εξειδικευμένα εργαστήρια στο εξωτερικό, όπου ειδικοί επιστήμονες το καλλιεργούν κάτω από ειδικές συνθήκες και το στέλνουν πίσω μεγαλύτερο, ώστε να τοποθετηθεί στην καμένη περιοχή. Μπορεί να φαίνεται ιδανικό όλο αυτό, αλλά έχει και κάποια μειονεκτήματα σε ό,τι αφορά το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα. Το συγκεκριμένο δέρμα είναι πιο λευκό και πιο λεπτό από το υπόλοιπο δέρμα. Η μεταμόσχευση αυτή γίνεται μόνο από το δικό σας δέρμα, δεν μπορεί να γίνει μεταμόσχευση δέρματος άλλου δότη παρά μόνο από μονοζυγωτικό δίδυμο.
  • Ιδιαίτερες τεχνικές Όταν το έγκαυμα βρίσκεται σε περιοχές με κίνηση, όπως τα άκρα και το πρόσωπο, μπορεί να προκαλέσει και δυσκαμψία, οπότε απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές για να αποφευχθούν λειτουργικές ανωμαλίες και να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αισθητικό αλλά και λειτουργικό αποτέλεσμα.

Η φωτιά, ο ήλιος, τα χημικά, τα καυτά υγρά ή αντικείμενα και ο ηλεκτρισμός είναι από τις κύριες αιτίες που μπορεί να μας προκαλέσουν κάποιο έγκαυμα. Στα ελαφρά εγκαύματα καίγεται μόνο η επιδερμίδα, το εξωτερικό δηλαδή στρώμα του δέρματος, γι’ αυτό και λέγονται 1ου βαθμού εγκαύματα. Όταν το έγκαυμα περάσει και στο χόριο, το δεύτερο δηλαδή στρώμα του δέρματος, τότε είναι 2ου βαθμού έγκαυμα. Στα πιο σοβαρά εγκαύματα έχουν καεί όλα τα στρώματα του δέρματος (3ου βαθμού εγκαύματα) και μπορεί να επηρεαστούν το λίπος, οι μύες, τα νεύρα, ακόμα και τα οστά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαιτείται άμεση θεραπεία και γι’ αυτό είναι απαραίτητη η ιατρική συμβολή.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΕΥΗ ΤΣΑΤΗ, πλαστική χειρουργό, διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, PhD, Ebopras, Aesthetic and Reconstructive Surgery.