Λιγότερο στρες, καλύτερη διάθεση, ενισχυμένη ευεξία και αίσθημα ηρεμίας… Αυτά είναι μόνο μερικά από τα οφέλη της φύσης για την ψυχική υγεία. Σε αυτά έρχονται να προστεθούν νέα ευρήματα, σύμφωνα με τα οποία, η επαφή με την φύση, έστω και για δέκα λεπτά, μπορεί να αποφέρει βραχυπρόθεσμα οφέλη για ενήλικες που αντιμετωπίζουν ψυχικές παθήσεις.
Στην νέα μετά-ανάλυση, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ecopsychology, εξετάστηκαν τριάντα χρόνια δημοσιευμένης έρευνας σχετικά με τις κοινωνικές, ψυχικές και σωματικές επιδράσεις της έκθεσης στην φύση στην υγεία, συμπεριλαμβανομένης και της αστικής.
Η έρευνα
Από τις 14.168 μελέτες που πληρούσαν τα αρχικά κριτήρια αναζήτησης, οι ερευνητές περιόρισαν την ανάλυσή τους για να επικεντρωθούν σε 45 μελέτες, οι οποίες περιελάμβαναν συνολικά 1.492 ενήλικες συμμετέχοντες με διαγνωσμένη ψυχική ασθένεια. Ορισμένες από τις εμπειρίες που εξετάστηκαν περιελάμβαναν δομημένες θεραπευτικές παρεμβάσεις, ενώ κάποιες αφορούσαν μεμονωμένες εμπειρίες στην φύση. Δεκαοκτώ από τις μελέτες τυχαιοποιήθηκαν, πράγμα που σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες που συμμετείχαν στις παρεμβάσεις/εμπειρίες επιλέχθηκαν τυχαία.
Ο χρόνος που πέρασαν οι συμμετέχοντες στην φύση διέφερε από μελέτη σε μελέτη. Μερικοί πέρασαν μόλις δέκα λεπτά σε ένα πάρκο στην πόλη ενώ άλλοι βίωσαν ολοκληρωμένες εμπειρίες στην άγρια φύση που διήρκησαν για μέρες. Σε ορισμένες από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν χρησιμοποιήθηκε η ενδιάμεση έκθεση στη φύση, δηλαδή οι συμμετέχοντες περνούσαν μικρότερες χρονικές περιόδους πολλές φορές την εβδομάδα ή τον μήνα ενώ σε άλλες χρησιμοποιήθηκαν οι μεγαλύτερες περίοδοι συνεχούς έκθεσης στην φύση.
Ποιες δραστηριότητες ευνοούν την ψυχική υγεία;
Όπως και να έχει όμως, διαφορετικές διάρκειες και μοτίβα έκθεσης στη φύση παρήγαγαν θετικά αποτελέσματα. «Δέκα λεπτά στην αστική φύση είναι λιγότερο δαπανηρά και χρονοβόρα στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθεσιμότητα χρόνου, πόρων και εξοπλισμού», αναφέρουν οι ερευνητές. Σύμφωνα με την ανάλυσή τους, οι εξωτερικοί χώροι με βάση το νερό – ποτάμια, λίμνες, ωκεανοί – φάνηκαν να έχουν τη μεγαλύτερη θετική επίδραση, όπως και οι δραστηριότητες κατασκήνωσης, γεωργίας και κηπουρικής. Η αστική φύση, τα βουνά και τα δάση πρόσφεραν επίσης σημαντικά οφέλη.
«Όλοι αυτοί οι διαφορετικοί τύποι υπαίθριων χώρων έδωσαν θετικά αποτελέσματα, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της διατήρησης των χώρων πρασίνου στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον μας», δήλωσαν οι ερευνητές. Επιπλέον, ανεξάρτητα από τον τύπο της διαγνωσμένης ψυχικής ασθένειας, η έκθεση στη φύση έδειξε στατιστικά σημαντικές βραχυπρόθεσμες βελτιώσεις στα συμπτώματα ψυχικής υγείας. Οι θετικές επιδράσεις της φύσης φάνηκαν να είναι ακόμα μεγαλύτερες για τους συμμετέχοντες που είχαν διαγνωστεί με διαταραχές της διάθεσης, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή.
Ένας στους οκτώ πάσχει από κάποια μορφή ψυχικής ασθένειας
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένας στους οκτώ ανθρώπους έχει κάποια μορφή ψυχικής ασθένειας, με τους ερευνητές να επισημαίνουν ότι το κόστος της ψυχικής ασθένειας στη συνολική ποιότητα ζωής, καθώς και ο οικονομικός της αντίκτυπος, καθιστά σημαντικό τον εντοπισμό και την προώθηση προσιτών και προσβάσιμων στρατηγικών υποστήριξης της ψυχικής υγείας.
«Ωστόσο παρεμβάσεις, όπως ένας σύντομος περίπατος ή η μεγαλύτερης διάρκειας παραμονή στο φυσικό περιβάλλον δεν πρέπει να θεωρούνται αντικατάσταση άλλων θεραπευτικών ή κλινικών παρεμβάσεων», προειδοποιούν οι ερευνητές. «Μάλλον, θα πρέπει να θεωρούμε τον χρόνο στη φύση ως έναν ευρέως διαθέσιμο πόρο για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας, που μπορεί να συνδυαστεί με θεραπευτικές ή κλινικές μεθόδους για όσους τις χρειάζονται» καταλήγουν οι ίδιοι.
