Είναι γνωστό ότι ο ποιοτικός ύπνος είναι απαραίτητος για σχεδόν κάθε πτυχή της υγείας. Τώρα επιστημονική μελέτη από τα αμερικανικά Ινστιτούτα Υγείας προτείνει ότι ο επαρκής ύπνος θα μπορούσε να συμβάλλει ακόμα και στην πρόληψη της οστεοπόρωσης.
«Η οστεοπόρωση μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, όπως ορμονικές αλλαγές, γήρανση και συνήθειες του τρόπου ζωής», δήλωσε η Δρ. Christine Swanson, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Διαβήτη του University of Colorado Anschutz Medical Campus.
«Ωστόσο, ορισμένες περιπτώσεις δεν εμπίπτουν σε αυτές τις κατηγορίες. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να αναζητήσουμε νέους παράγοντες κινδύνου και να εξετάσουμε τι άλλο αλλάζει κατά τη διάρκεια της ζωής, όπως συμβαίνει με τα οστά. Ο ύπνος θα μπορούσε να είναι ένα από αυτά», εξηγεί η ίδια.
Πώς αλλάζουν οστική πυκνότητα και ύπνος με την πάροδο του χρόνου;
Στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας των είκοσι ετών, φτάνουμε σε αυτό που ονομάζεται μέγιστη οστική πυκνότητα, η οποία είναι υψηλότερη για τους άνδρες συγκριτικά με τις γυναίκες, εξηγεί η Δρ. Christine Swanson. Αυτή η μέγιστη τιμή αποτελεί έναν από τους κύριους καθοριστικούς παράγοντες του κινδύνου κατάγματος αργότερα στη ζωή.
Αφού φτάσει σε αυτό το μέγιστο, η οστική πυκνότητα ενός ατόμου παραμένει περίπου σταθερή για μερικές δεκαετίες. Στη συνέχεια, όταν οι γυναίκες μπαίνουν στην εμμηνόπαυση, παρουσιάζουν επιταχυνόμενη οστική απώλεια. Οι άνδρες παρουσιάζουν επίσης μείωση της οστικής πυκνότητας καθώς γερνούν.
Τα πρότυπα ύπνου επίσης αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.
Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ο συνολικός χρόνος ύπνου τους μειώνεται και η σύνθεση του ύπνου τους αλλάζει. Για παράδειγμα, η καθυστέρηση ύπνου, που είναι ο χρόνος που χρειάζεται για να αποκοιμηθεί κανείς, αυξάνεται με την ηλικία. Από την άλλη πλευρά, ο βαθύς ύπνος μειώνεται καθώς γερνάμε.
“Και δεν είναι μόνο η διάρκεια του ύπνου και η σύνθεσή του που αλλάζουν. Η προτίμηση της κιρκαδικής φάσης αλλάζει επίσης κατά τη διάρκεια της ζωής τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες”, επεσήμανε η Δρ. Christine Swanson, αναφερόμενη στην προτίμηση των ανθρώπων για το πότε κοιμούνται και πότε ξυπνούν.
Πώς σχετίζεται ο ύπνος με την υγεία των οστών;
Σύμφωνα με την Δρ. Christine Swanson, τα γονίδια που ελέγχουν το εσωτερικό μας ρολόι υπάρχουν σε όλα τα οστικά κύτταρα.
«Όταν αυτά τα κύτταρα απορροφώνται και σχηματίζουν οστά, απελευθερώνουν ορισμένες ουσίες στο αίμα που μας επιτρέπουν να υπολογίσουμε πόση οστική εναλλαγή συμβαίνει σε μια δεδομένη στιγμή», εξήγησε η ίδια.
«Αυτοί οι δείκτες οστικής απορρόφησης και σχηματισμού ακολουθούν έναν καθημερινό ρυθμό. Αυτή η ρυθμικότητα είναι πιθανώς σημαντική για τον φυσιολογικό μεταβολισμό των οστών και υποδηλώνει ότι η διαταραχή του ύπνου και του κιρκάδιου ρυθμού θα μπορούσαν να επηρεάσουν άμεσα την υγεία των οστών», συμπληρώνει.
Γιατί “σώζει” από την οστεοπόρωση;
Για να κατανοήσουν περαιτέρω αυτήν την σχέση, η Δρ. Christine Swanson και οι συνεργάτες της μελέτησαν πώς οι δείκτες της οστικής εναλλαγής ανταποκρίθηκαν στον σωρευτικό περιορισμό του ύπνου και στη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού.
Στα πλαίσια της μελέτης τους, οι συμμετέχοντες ζούσαν σε ένα πλήρως ελεγχόμενο περιβάλλον νοσηλείας, δίχως να γνωρίζουν τι ώρα είναι και σε ένα πρόγραμμα 28 ωρών αντί για την καθιερωμένη 24ωρη ημέρα.
«Αυτή η διαταραχή στον κιρκάδιο ρυθμό έχει σχεδιαστεί για να προσομοιώνει τις πιέσεις κατά τη διάρκεια της εναλλασσόμενης νυχτερινής βάρδιας», εξήγησαν οι ερευνητές. «Το πρωτόκολλο έκανε επίσης τους συμμετέχοντες να κοιμούνται λιγότερο».
Η ερευνητική ομάδα μέτρησε τους δείκτες οστικής εναλλαγής στην αρχή και στο τέλος αυτής της παρέμβασης και βρήκε σημαντικές επιζήμιες αλλαγές στην οστική ανανέωση τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες ως απόκριση στον μειωμένο ύπνο και τη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού.
Οι επιζήμιες αλλαγές περιελάμβαναν μειώσεις στους δείκτες σχηματισμού των οστών που ήταν σημαντικά μεγαλύτερες σε νεότερα άτομα και στα δύο φύλα σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα άτομα.
Πιο ευάλωτες οι γυναίκες
Επιπλέον, οι νεαρές γυναίκες εμφάνισαν σημαντικές αυξήσεις στον δείκτη οστικής απορρόφησης.
Εάν ένα άτομο σχηματίζει λιγότερα οστά ενώ εξακολουθεί να απορροφά την ίδια ποσότητα – ή ακόμη περισσότερο – τότε, με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια οστών, οστεοπόρωση και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος, εξηγούν οι ερευνητές.
«Και το φύλο και η ηλικία μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, με τις νεότερες γυναίκες να είναι δυνητικά οι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις του ανεπαρκούς ύπνου για την υγεία των οστών», κατέληξαν.
