Οι ειδικοί έχουν τονίσει πολλές φορές, ειδικά τα τελευταία χρόνια, το γεγονός ότι οι γυναίκες κινδυνεύουν – αντίστοιχα με τους άνδρες – από καρδιαγγειακά νοσήματα, ακόμα κι αν έχει γενικά επικρατήσει η λανθασμένη εντύπωση ότι η γυναικεία καρδιά είναι κατά κάποιον τρόπο άτρωτη.
Η αλήθεια είναι ότι οι γυναίκες προστατεύονται από τις γυναικείες ορμόνες – τα οιστρογόνα – και αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο εμφανίζουν τα όποια καρδιαγγειακά προβλήματα 10 χρόνια αργότερα κατά μέσο όρο σε σχέση με τους άνδρες.
Μάλιστα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα καρδιαγγειακά είναι η συχνότερη αιτία νοσηρότητας και θανάτου παγκοσμίως για τις γυναίκες και συγκεκριμένα στην Ευρώπη αποτελούν την αιτία που κρύβεται πίσω από το 54% των θανάτων των γυναικών.
Διαβάστε επίσης: Πίεση: Ακόμη και ένα ποτό την ημέρα μπορεί να την αυξήσει
Οπως έχουμε ακούσει και διαβάσει πολλές φορές, ο τρόπος για να μειωθεί ο καρδιαγγειακός κίνδυνος βασίζεται στην πρόληψη που έχει κυρίως να κάνει με την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου: το κάπνισμα, την υπερλιπιδαιμία, την παχυσαρκία (κυρίως την κεντρικού τύπου), τον σακχαρώδη διαβήτη και την υπέρταση.
Και ποιες είναι οι συμβουλές και οι συστάσεις των ειδικών; Οι πιο σημαντικές είναι οι προληπτικές εξετάσεις, η σωστή διατροφή και η σωματική άσκηση. Δυστυχώς όμως οι έρευνες δείχνουν ότι όσον αφορά τη σωματική άσκηση οι γυναίκες – για διάφορους λόγους – δεν είναι τόσο τακτικές όσο θα έπρεπε.
Ετσι, το Ελληνικό Ιδρυμα Καρδιολογίας, στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας Women’s Hurdles με άλλες πέντε ευρωπαϊκές χώρες, προσπαθεί να αναδείξει την αξία της σωματικής άσκησης για τη διατήρηση της υγείας της καρδιάς αλλά και να βρει τρόπους ώστε να διευκολύνει τις πολυάσχολες γυναίκες να βρουν χρόνο, χώρο και κίνητρο για να γυμναστούν.
Οι γυναίκες γυμνάζονται γενικά πολύ λιγότερο από όσο θα έπρεπε
Δυστυχώς, όσον αφορά τη σωματική άσκηση, τα δεδομένα από τις έρευνες είναι απογοητευτικά. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες δεν γυμνάζονται όσο θα έπρεπε και μάλιστα σύμφωνα με τον ΠΟΥ το 28% του συνολικού πληθυσμού της Γης δεν έχει καθόλου φυσική δραστηριότητα.
Οι γυναίκες όμως γυμνάζονται ακόμα λιγότερο, καθώς στο «αδύναμο φύλο» το ποσοστό που δεν γυμνάζονται κατά κανένα τρόπο είναι 33% ενώ στους άνδρες είναι 23%.
Οσο οι γυναίκες μεγαλώνουν και ενώ η σημασία της άσκησης είναι ακόμα μεγαλύτερη, καθώς μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης αλλά και στη μείωση του κινδύνου της οστεοπόρωσης, του καρκίνου και των καρδιαγγειακών, δυστυχώς τα ποσοστά που ασκούνται πέφτουν ακόμα περισσότερο και μόνο το 7,2% των γυναικών που έχουν μπει στην εμμηνόπαυση ακολουθούν το συστηνόμενο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας.
Πόση και τι είδους γυμναστική πρέπει να κάνουμε;
Κατ’ αρχάς οι ειδικοί συστήνουν κυρίως αερόβια άσκηση, με διάρκεια τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα όταν είναι μέτριας έντασης και 75 λεπτά την εβδομάδα όταν είναι μεγάλης έντασης.
Επίσης, συστήνουν και ασκήσεις με βάρη και αντιστάσεις για μυϊκή ενδυνάμωση.
Η ελλιπής άσκηση «βλάπτει» την γυναικεία καρδιά
Δυστυχώς οι γυναίκες με την πάροδο των ετών έχουν υιοθετήσει το κάπνισμα πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν, μια συνήθεια εξαιρετικά επιβαρυντική για την καρδιά και σύμφωνα με τα στοιχεία, περισσότερο για την ανδρική από ό,τι για τη γυναικεία.
Επίσης, οι γυναίκες, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, δεν γυμνάζονται όσο θα έπρεπε ή και καθόλου, ενώ ποσοστό μικρότερο του 20% από αυτές ακολουθούν σταθερά μια υγιεινή διατροφή (με πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρι και κοτόπουλο, αποφυγή αλατιού, γλυκών, επεξεργασμένων τροφών και κόκκινου κρέατος).
Οι γυναίκες συν τοις άλλοις είναι πιο επιβαρυμένες και από τον σακχαρώδη διαβήτη σε σχέση με τους άνδρες, καθώς οι γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη έχουν χειρότερη πρόγνωση ύστερα από έμφραγμα του μυοκαρδίου και υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Γιατί δεν γυμνάζονται αρκετά οι γυναίκες
Οι γυναίκες δυσκολεύονται να ακολουθήσουν σταθερά ένα φυσικά δραστήριο πρόγραμμα ειδικά όταν είναι υποχρεωμένες να συνδυάσουν την εργασία τους με τη φροντίδα του νοικοκυριού, του σπιτιού, των παιδιών και της οικογένειας.
Οπως διαπιστώθηκε από τη μελέτη στο πλαίσιο του προγράμματος Women’s Hurdles, οι δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους οι γυναίκες δεν γυμνάζονται αρκετά είναι η έλλειψη χρόνου και προσωπικών κινήτρων.
Η απουσία προσωπικής αδειοδότησης, ο φόβος δυσμενών κρίσεων, η ανησυχία για την εμφάνισή τους, η απουσία κοινωνικής υποστήριξης, το άγχος της απόδοσης, ο φόβος για τραυματισμούς και οι κίνδυνοι από προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας είναι κάποιοι από αυτούς τους φραγμούς.
Αυτό που είναι λοιπόν ξεκάθαρο είναι ότι οι γυναίκες θα πρέπει να διευκολυνθούν ώστε να ξεπεράσουν πρακτικούς και προσωπικούς φραγμούς και να αποκτήσουν σταθερά προσωπικά κίνητρα για φυσική δραστηριότητα. Αυτός είναι ο στόχος του προγράμματος Women’s Hurdles.
Οι δέκα χρυσοί κανόνες του προγράμματος Women’s Hurdles
Πρώτον, υπάρχει ανάγκη για συμμετοχή των γυναικών σε όλη την πυραμίδα λήψης αποφάσεων.
Οι γυναίκες χρειάζεται να έχουν περισσότερες ευκαιρίες συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων τόσο στους διάφορους αθλητικούς οργανισμούς όσο και σε διοικητικές θέσεις που σχετίζονται με τα σπορ και τη φυσική δραστηριότητα. Δεύτερον, πρέπει να δοθούν ευκαιρίες και η δυνατότητα στις γυναίκες να ασκούνται στον εργασιακό τους χώρο.
Οι εργοδότες πρέπει να ενθαρρυνθούν να προσφέρουν ευελιξία στο ωράριο και ευκαιρίες άσκησης μέσα στον εργασιακό χώρο με κατάλληλους χώρους και γυμναστές. Τρίτον, θα ήταν πολύ χρήσιμο να δημιουργηθούν στα γυμναστήρια υποδομές απασχόλησης των παιδιών τις ώρες που οι μητέρες τους γυμνάζονται.
Ενα άλλο ενδεχόμενο είναι οι παράλληλες συνεδρίες για μητέρες και παιδιά, όπου τα παιδιά μπορούν να γυμνάζονται ή να ασχολούνται με τα μαθήματά τους όσο οι μητέρες τους γυμνάζονται.
Τέταρτον, θα πρέπει η συμμετοχή στα σπορ και στη φυσική δραστηριότητα να επεκταθεί στις γυναίκες κάθε ηλικιακής, κοινωνικής ή άλλης ομάδας με έμφαση στην εγκυμοσύνη, μετά την εμμηνόπαυση, την εφηβεία, τις γυναίκες με χρόνια προβλήματα υγείας και γενικά τις γυναίκες χαμηλού κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου.
Πέμπτον, καλό θα ήταν να ενθαρρύνουμε τους συντρόφους των γυναικών να υποστηρίζουν τις γυναίκες στις καθημερινές υποχρεώσεις τους ώστε να βρίσκουν χρόνο και διάθεση για να γυμνάζονται.
Εκτον, θα πρέπει ως κοινωνία και κράτος να βοηθήσουμε τις γυναίκες να ξεπεράσουν τα προσωπικά τους εμπόδια, όπως έχουν περιγραφεί παραπάνω, και να δημιουργήσουν προσωπικά κίνητρα για φυσική δραστηριότητα.
Εβδομον, για να επιτύχουμε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να υιοθετήσουμε τις σωστές αρχές επικοινωνίας.
Ενα παράδειγμα είναι η προβολή της άσκησης όχι ως μιας αγγαρείας ή μιας υποχρέωσης απαραίτητης για την υγεία, αλλά ως μιας ευχάριστης δραστηριότητας στην οποία κάθε γυναίκα μπορεί να συμμετάσχει.
Ογδοον, και συμπληρωματικά στο προηγούμενο, θα ήταν καλό να χρησιμοποιήσουμε τα σωστά πρότυπα. Ως πρότυπα θα πρέπει να προβληθούν και γυναίκες καθημερινές, που με χαρά ενσωματώνουν τη φυσική δραστηριότητα στην καθημερινότητά τους. Ενατον, θα πρέπει να επενδύσουμε στον ρόλο της τεχνολογίας μέσα από κατάλληλες ψηφιακές εφαρμογές.
Δέκατον, και τελευταίο, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι κανένα φάρμακο δεν μας ωφελεί αν δεν ξεκινήσουμε και κυρίως αν δεν συνεχίσουμε να το παίρνουμε για το απαραίτητο διάστημα.
Η φυσική δραστηριότητα είναι το καλύτερο φάρμακο, ένα πολυχάπι που μόνο καλό κάνει, αφού μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο, οστεοπόρωση, άνοια και πλήθος ακόμη νοσημάτων.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Γεώργιο Γκουμά, καρδιολόγο, σύμβουλο του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας και διευθυντή της Καρδιολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών.
