Εμείς, ως άνθρωποι, χρειαζόμαστε το άγχος. Γιατί; Το άγχος είναι πληροφορία.

Μας λέει πότε πρέπει να παγώσουμε, να φύγουμε ή να παλέψουμε και κινητοποιεί το σώμα μας για να ανταποκριθεί γρήγορα, χωρίς να σκεφτούμε. Χωρίς αυτό, δεν θα μπορούσαμε να αποφύγουμε τις πραγματικές απειλές για την ευημερία μας.

Ωστόσο, αισθανόμαστε επίσης άγχος για φανταστικές απειλές που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν νόημα ή να μην είναι πραγματικές.

Διαβάστε επίσης: Κορτιζόλη: Πόσα πράγματα κάνει η ορμόνη του στρες;

Κατά μία έννοια, το μυαλό μας έχει εξελιχθεί ώστε να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό στην ανίχνευση απειλών. Είναι πιο πιθανό να αξιολογήσει τα πράγματα ως απειλές παρά ως μη απειλές. Με αυτόν τον τρόπο δεν μας διαφεύγει τίποτα που θα μπορούσε να μας βλάψει.

Επίσης, το μυαλό μας δεν διαθέτει ένα «κουμπί απενεργοποίησης». Αυτό σημαίνει ότι μερικές φορές το άγχος γίνεται πρόβλημα επειδή δεν μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες και συμβάλλει στην αγωνία και την αποφυγή μας.

Όλοι οι άνθρωποι αισθάνονται άγχος όταν βιώνουν στρεσογόνα γεγονότα, όπως η λήψη μιας ανατρεπτικής ιατρικής διάγνωσης. Η δημόσια ομιλία, οι κοινωνικές εκδηλώσεις, τα προβλήματα σχέσεων, η δουλειά και οι οικονομικές ανησυχίες είναι επίσης κοινές αφορμές.

Παρόλα αυτά, μερικές φορές τα γεγονότα της ζωής μπορούν να πυροδοτήσουν αγχώδεις διαταραχές ή και κρίσεις πανικού. 

Παράδειγμα 1

Η ροή σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτη από διχαστικές πολιτικές συζητήσεις, υπάρχουν κίνδυνοι απολύσεων λόγω της οικονομίας και δεν υπάρχει κάποια ελπίδα στον ορίζοντα. Εν τω μεταξύ, έχετε μια προθεσμία για μια εργασία αύριο.

Αισθάνεστε αγχωμένοι, πιεσμένοι και καταβεβλημένοι. Νιώθετε κουρασμένοι και ανήσυχοι, αβέβαιοι για το τι σας επιφυλάσσει το μέλλον, αν θα καταφέρετε να κάνετε όσα πρέπει να κάνετε.

Παράδειγμα 2

Είναι μεσάνυχτα και δεν μπορείτε να κοιμηθείτε. Οι σκέψεις σας τρέχουν: «Τι θα γινόταν αν…;». Το μυαλό σας δεν μπορεί να μείνει μακριά από τις καταστροφικές ανησυχίες. Η καρδιά σας χτυπάει δυνατά. Είστε εξαντλημένοι. Κοιτάζετε το ρολόι – είναι 3:15 π.μ.

Παράδειγμα 3

Είστε έξω με τους φίλους σας σε ένα εστιατόριο και γελάτε με ένα αστείο που μόλις είπε κάποιος. Ξαφνικά, έχετε την αίσθηση ότι το αίμα σας τρέχει στα αυτιά σας και οι καρδιακοί σας παλμοί επιταχύνονται. Τα χέρια σας είναι υγρά και αναρωτιέστε αν παθαίνετε καρδιακή προσβολή.

Έντονος φόβος σας κυριεύει και νιώθετε την ανάγκη να φύγετε, να ξεφύγετε από την κατάσταση. Σηκώνεστε χωρίς να δικαιολογηθείτε και τρέχετε προς την πόρτα.

Είναι πανικός ή άγχος;

Παράδειγμα 1: Ένα φυσιολογικό επίπεδο άγχους

Αυτό περιγράφει ένα άτομο που βιώνει πολύ φυσικό, κατανοητό άγχος γύρω από μια δύσκολη κατάσταση. Ο φόβος για ένα αβέβαιο μέλλον, οι αναμνήσεις ενός δύσκολου παρελθόντος, οι απειλές (πραγματικές και αντιληπτές) και η σύγχυση σχετικά με τον κόσμο γύρω μας είναι όλα εναύσματα άγχους.

Παράδειγμα 2: Ανησυχητικό επίπεδο άγχους

Το δεύτερο παράδειγμα περιγράφει ένα άτομο που βιώνει ανησυχία. Η ανησυχία είναι μια νοητική δραστηριότητα που, κάπως αντιφατικά, λειτουργεί ως στρατηγική αποφυγής του άγχους, αν και είναι μια στρατηγική που δεν λειτουργεί πολύ καλά. Είναι δύσκολο να σταματήσετε απλώς να ανησυχείτε.

Συνήθως, όταν τα άτομα βρίσκονται κολλημένα σε έναν κύκλο ανησυχίας, η εκμάθηση δεξιοτήτων αποδοχής και ενσυνειδητότητας από τη θεραπεία συμπεριφοράς που βασίζεται στην αποδοχή μπορεί να είναι χρήσιμη.

Παράδειγμα 3: Πανικός

Πρόκειται για ένα άτομο που βιώνει μια κρίση πανικού. Οι κρίσεις πανικού είναι πιο σπάνιες και πιο σοβαρές από το άγχος. Μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση ή πρόκληση. Τα άτομα που παθαίνουν κρίσεις πανικού μπορεί να αισθάνονται δύσπνοια, ζάλη, ναυτία και μούδιασμα. Ορισμένοι τρέμουν και ιδρώνουν.

Τα άτομα που παλεύουν με τον πανικό συχνά είναι πολύ προσεκτικά για τις σωματικές αισθήσεις που μπορεί να είναι προάγγελοι πανικού και αποφεύγουν μέρη όπου μπορεί να έχουν εμφανιστεί κρίσεις πανικού στο παρελθόν. Μερικές φορές τα άτομα που παλεύουν με τον πανικό αποφεύγουν να βγουν από το σπίτι τους.