Κάθε μέρα που περνάει η επιστήμη θα κερδίζει και μια μικρή μάχη απέναντι στον καρκίνο. Οι νεοπλασματικές ασθένειες συνεχίζουν και αποτελούν τις βασικότερες αιτίες θνησιμότητας στον σύγχρονο κόσμο. Πάνω από 4 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου καταγράφηκαν στην ΕΕ το 2020, ενώ σχεδόν 2 εκατομμύρια ασθενείς απεβίωσαν εξαιτίας της νόσου. Ο καρκίνος λοιπόν αποτελεί ένα πραγματικά μεγάλο πρόβλημα της δημόσιας υγείας που οι λύσεις του επείγουν.
Επομένως, οι ερευνητές, τα κράτη, τα πανεπιστήμια, δίνουν έναν αγώνα να καταφέρουν να δαμάσουν την ορμή της ασθένειας και η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια ο ρυθμός προόδου στα πεδία της διάγνωσης και της θεραπείας του είναι πολύ εντατικός και έχει προσφέρει αισιόδοξα αποτελέσματα.
Διαβάστε επίσης: Καρδιακά: Γιατί ο κίνδυνος αυξάνεται τον χειμώνα;
Στην χώρα μας ο καρκίνος αποτελεί τη συχνότερη αιτία θνησιμότητας (μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα) καθώς ευθύνεται για 1 στους 4 θανάτους, με τους καρκίνους του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του μαστού, του προστάτη και της ουροδόχου κύστεως να κατατάσσονται ως οι 5 συχνότερες μορφές της νόσου, βάσει των ποσοστών επίπτωσης.
Ωστόσο 1 στους 2 καρκίνους μπορεί να προληφθεί με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και διατροφής και την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος.
Κλειδί η εξατομίκευση
Η σύγχρονη έρευνα προσανατολίζεται όλο και περισσότερο στην ανάπτυξη θεραπειών προσαρμοσμένων στις ατομικές ανάγκες των ασθενών, καθώς όπως γνωρίζουμε ο καρκίνος δεν είναι ένα νόσημα, είναι πολλά με διαφορετικό μοριακό προφίλ, με διαφορετική πρόγνωση, γι’ αυτό η αναζήτηση ενός φαρμάκου που θα θεραπεύει όλες τις μορφές, όλα τα στάδια, όλα τα είδη δεν είναι ακόμη ρεαλιστική.
Η επιστήμη προχωρεί, ανακαλύπτει τρόπους καρκινογένεσης, χαρτογραφεί καινούργια μοριακά μονοπάτια και με βάση αυτά φτιάχνει νέες θεραπείες που θα αντιστοιχούν σε κάποιες μορφές καρκίνου κάθε φορά. Αθροιστικά όμως η συνολική επιβίωση θα αυξάνει.
Η νόσος του καρκίνου είναι πια αντιμετωπίσιμη στην πλειονότητα των περιπτώσεων, με τους ασθενείς να εξασφαλίζουν μακρές επιβιώσεις. Επιπλέον, ο στόχος είναι η έγκαιρη διάγνωση, η πρόληψη πρωτογενής και δευτερογενής.
Πρωτίστως οφείλουμε να θωρακίσουμε τον εαυτό μας, καθώς ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία που αφορούν τις ατομικές συμπεριφορικές συνήθειες, όπου παράγοντες όπως το κάπνισμα και η παχυσαρκία ορίζονται ως ιδιαίτερα επιβαρυντικοί για την εκδήλωση της νόσου.
Ειδικότερα, παρότι η κατανάλωση καπνού έχει μειωθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ένας στους τέσσερις ενηλίκους κάπνιζε σε καθημερινή βάση το 2019, ποσοστό το οποίο εξακολουθεί να είναι ένα από τα υψηλότερα στις χώρες της ΕΕ. Αντίστοιχα, η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ με υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας μεταξύ του παιδικού και ενήλικου πληθυσμού.
Καλύτερα το προλαμβάνειν
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε;
Προληπτικούς ελέγχους. Η έγκαιρη ανίχνευση μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου αδιαμφισβήτητα σώζει ζωές. Οσο πιο γρήγορα εντοπιστούν προειδοποιητικά σημάδια καρκίνου τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ανάρρωσης.
Μια ποικιλία προληπτικών εξετάσεων είναι διαθέσιμη για διαφόρους τύπους καρκίνου στις μέρες μας, όπως η μαστογραφία για τον καρκίνο του μαστού, η κολονοσκόπηση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, η μέτρηση PSA για τον καρκίνο του προστάτη ή ο έλεγχος σπίλων για τον καρκίνο του δέρματος.
Να σταματήσουμε το κάπνισμα. Αν και το ποσοστό των ανθρώπων που καπνίζουν καθημερινά σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχει μειωθεί πολύ σε σχέση με τη δεκαετία του 1960, ο καπνός εξακολουθεί να είναι η πρώτη τροποποιήσιμη αιτία θανάτου, καθώς οδηγεί σε καρκίνο αλλά και σε καρδιαγγειακά προβλήματα.
Να διατηρούμε το σωματικό μας βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα. Τα περιττά κιλά αυξάνουν τις πιθανότητες για διάφορους τύπους καρκίνου, όπως του οισοφάγου, του παγκρέατος, του παχέος εντέρου, των νεφρών και του θυρεοειδούς αδένα.
Εχει υπολογιστεί ότι αν κάθε ενήλικος στις ΗΠΑ μειώσει τον δείκτη μάζας σώματος κατά 1%, αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό νέων περιπτώσεων καρκίνου ως και 100.000.
Να μειώσουμε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος και μάλιστα επεξεργασμένου. Η συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και του στομάχου. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Ερευνας για τον Καρκίνο συνιστά όχι περισσότερη από μία μερίδα την εβδομάδα.
Να φοράμε αντηλιακό. Η συχνή και μακρόχρονη έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος. Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ιάσιμες αν εντοπιστούν και αντιμετωπιστούν εγκαίρως, αλλά μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή αν εξαπλωθούν και σε άλλα όργανα του σώματος.
Το αντηλιακό με παράγοντα προστασίας SPF 30 ή μεγαλύτερο βοηθάει στην πρόληψη.
Να τρώμε λαχανικά και φρούτα. Τα λαχανικά και φρούτα μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή μιας σειράς καρκίνων, όπως του στόματος, του τραχήλου, της τραχείας και του οισοφάγου. Αυτές οι τροφές έχουν βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και άλλες ουσίες που βοηθούν τα κύτταρα να αποτρέψουν βλάβες που μπορεί να οδηγήσουν αργότερα σε καρκίνο.
Θα πρέπει να λαμβάνουμε τουλάχιστον τρεις μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα.
Να μειώσουμε την κατανάλωση ζάχαρης. Τα τρόφιμα ή ποτά με πολλή ζάχαρη τείνουν να έχουν περισσότερες θερμίδες, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και έτσι να αυξηθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου. Επίσης, οδηγεί σε υπερινσουλιναιμία που επάγει καρκινικά μονοπάτια.
Να μην ξεχνάμε τον εμβολιασμό έναντι HPV και ιού ηπατίτιδας Β. Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) συχνά μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω των σεξουαλικών επαφών. Αποτελεί αιτία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες και επίσης μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του κόλπου, του πέους, του πρωκτού και του στόματος. Τα κορίτσια μπορούν να κάνουν το εμβόλιο μεταξύ 9 και 26 ετών και τα αγόρια από 9 έως 21 ετών.
Η χρήση προφυλακτικού μπορεί επίσης να μειώσει τις πιθανότητες προσβολής από HPV. Τα άτομα που έχουν τον ιό της ηπατίτιδας Β έχουν 100 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του ήπατος.
Και όσοι έχουν χρόνια ηπατικά προβλήματα, αρκετούς σεξουαλικούς συντρόφους ή μοιράζονται βελόνες για χρήση ναρκωτικών έχουν υψηλό κίνδυνο να προσβληθούν από ηπατίτιδα Β, μαζί με τα άτομα που εργάζονται και έρχονται σε επαφή με ανθρώπινο αίμα. Αλλά ο έγκαιρος εμβολιασμός μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση.
Να κάνουμε γυμναστική. Οι ειδικοί αναδεικνύουν την άσκηση σε σημαντικό παράγοντα υγείας που βελτιώνει ταυτόχρονα και την ποιότητα ζωής μας. Στόχος δεν είναι να περνάμε όλον τον ελεύθερο χρόνο μας στο γυμναστήριο.
Ακόμα και 30 λεπτά άσκησης, π.χ. γρήγορο περπάτημα, τζόκινγκ, κολύμπι 3 με 4 φορές την εβδομάδα, μπορούν να… απομακρύνουν τον καρκίνο. Τα άτομα που ασκούνται συστηματικά είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού ή της μήτρας.
Με την καθημερινή σωματική δραστηριότητα το σώμα χρησιμοποιεί περισσότερη ενέργεια και αποτρέπει τη συσσώρευση ορισμένων ορμονών και ουσιών που συνδέονται με καρκινογένεση.
Να μειώσουμε την κατανάλωση αλκοόλ. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πεπτικού συστήματος, όπως του οισοφάγου, του στομάχου, του ήπατος και του παχέος εντέρου, καθώς και καρκίνου του μαστού.
Δεν ξεχνάμε επίσης!
* Να διατηρούμε σε ιδανικά επίπεδα τη βιταμίνη D στο αίμα μας.
* Να κάνουμε προληπτικές εξετάσεις σύμφωνα με την ηλικία, το φύλο και το οικογενειακό μας ιστορικό.
Ο καρκίνος γίνεται σταδιακά χρόνιο νόσημα
Η νόσος του καρκίνου είναι πια αντιμετωπίσιμη στην πλειονότητα των περιπτώσεων, με τους ασθενείς να εξασφαλίζουν μακρές επιβιώσεις με άριστη ποιότητα ζωής ακόμα και όταν νοσούν από μεταστατική νόσο.
Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι πλέον πιο εξατομικευμένες και πιο σύγχρονες.
Αυτό οφείλεται καταρχήν στην εξέλιξη της χημειοθεραπείας, της ανοσοθεραπείας και των κλινικών πρωτοκόλλων που υπάρχουν διαθέσιμα και που μαζί με την ακτινοθεραπεία και τις χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να είναι αποτελεσματικά για να μειώσουν τη νόσο, έστω και προσωρινά, σε κάθε στάδιο.
Επίσης, με τις προηγμένες διαγνωστικές μεθόδους που διατίθενται μπορεί να βρεθεί ότι το άτομο πάσχει από καρκίνο σε πιο αρχικό στάδιο, αντί να περιμένουμε για την εμφάνιση συμπτωμάτων. Και αξίζει να αναφερθεί ότι όσο πιο αρχικό είναι το στάδιο διάγνωσης τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα πλήρους εξάλειψής του.
