Η υπνική άπνοια είναι μια κατάσταση κατά την οποία η αναπνοή σταματά ακούσια για μικρά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτές οι παύσεις στην αναπνοή μπορεί να συμβούν μερικές φορές ή, σε σοβαρές περιπτώσεις, περισσότερες από μία φορά κάθε δύο λεπτά. Το ροχαλητό και το λαχάνιασμα είναι δύο χαρακτηριστικά ευρήματα σε περίπτωση υπνικής άπνοιας, καθώς ο αέρας δυσκολεύεται να περάσει από το στενό ή φραγμένο ρινοφάρυγγα και να φτάσει στους πνεύμονες.
Περίπου το 34% των ανδρών και το 17% των γυναικών ζουν με αποφρακτική άπνοια ύπνου (ΑΑΥ), την πιο κοινή μορφή υπνικής άπνοιας. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι πάνω από το 80% των περιπτώσεων μέτριας έως σοβαρής ΑΑΥ είναι αδιάγνωστες. Αυτό σημαίνει ότι εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με ορισμένες από τις συνέπειες της υπνικής άπνοιας -όπως διακοπή ύπνου, προβλήματα συγκέντρωσης, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και χρόνιους πονοκεφάλους– αλλά δεν γνωρίζουν ότι έχουν αυτή την διαταραχή.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της υπνικής άπνοιας ξεπερνούν κατά πολύ την δυσκολία συγκέντρωσης και το αίσθημα της κούρασης κατά τη διάρκεια της ημέρας… Ειδικότερα, η υπνική άπνοια έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με μια σειρά από σοβαρές επιπλοκές για την υγεία, όπως στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο και ακανόνιστο καρδιακό παλμό.
Υπνική άπνοια και καρδιαγγειακές παθήσεις
Πιθανότατα γνωρίζετε ότι η ανθυγιεινή διατροφή, η απουσία σωματικής άσκησης, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα, αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακών παθήσεων – την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Οι καταστάσεις υγείας που σχετίζονται με αυτές τις συμπεριφορές περιλαμβάνουν την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα ανθυγιεινά επίπεδα χοληστερόλης, τον διαβήτη και την παχυσαρκία.
Αυτό που πιθανότατα δεν γνωρίζατε είναι ότι και η υπνική άπνοια, αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, αυξάνει επίσης σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι οι ασθενείς με υπνική άπνοια έχουν 2 έως 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιακές αρρυθμίες (μη φυσιολογικοί καρδιακοί ρυθμοί) σε σχέση με άτομα χωρίς αυτήν την πάθηση. Ακόμη πιο σοκαριστικό είναι το γεγονός πως, η υπνική άπνοια αυξάνει κατά 140% τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας και κατά 30% τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου!
Υπνική άπνοια, παχυσαρκία και καρδιαγγειακά
Η έρευνα δείχνει ότι η παχυσαρκία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη τόσο της άπνοιας ύπνου όσο και της καρδιακής νόσου. Είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι η υπνική άπνοια από μόνη της, με ή χωρίς παχυσαρκία, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο. Η υπνική άπνοια και η παχυσαρκία αυξάνουν ανεξάρτητα τον κίνδυνο παθήσεων υγείας που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία της καρδιάς, όπως η υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση), τα ανθυγιεινά επίπεδα χοληστερόλης και ο διαβήτης.
Η παχυσαρκία είναι μια κοινή αιτία υπνικής άπνοιας, που συχνά σχετίζεται με αυξημένες εναποθέσεις λίπους στον αυχένα που στενεύουν ή φράζουν τον ανώτερο αεραγωγό κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ακόμη και μια αύξηση κατά 10% στο σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ΑΑΥ κατά 6 φορές! Ωστόσο, ενώ το 60-90% των ατόμων με υπνική άπνοια έχουν επίσης παχυσαρκία, μόνο περίπου το 30% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με παχυσαρκία έχουν άπνοια ύπνου.
Υπνική άπνοια, έλλειψη ύπνου και καρδιαγγειακά
Ο ανεπαρκής ή κατακερματισμένος ύπνος είναι συχνός σε ασθενείς με υπνική άπνοια και η τακτική έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία της καρδιάς. Ένας από τους πολλούς σημαντικούς ρόλους του ύπνου είναι να επιτρέπει στο σώμα να ξεκουραστεί και να αναρρώσει. Ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση πέφτουν κατά τη διάρκεια του ύπνου, καθώς η αναπνοή γίνεται σταθερή και τακτική.
Το να μην κοιμάστε αρκετά ως αποτέλεσμα καταστάσεων όπως η ΑΑΥ σημαίνει ότι δεν δίνετε στην καρδιά και το καρδιαγγειακό σύστημα αυτό τον σημαντικό χρόνο αποκατάστασης. Καθόλου τυχαίο δεν είναι, άλλωστε, πως η χρόνια στέρηση ύπνου έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για υπέρταση, καρδιακές παθήσεις, καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικό.
Υπνική άπνοια: Ποιος είναι ο μηχανισμός επίδρασής της στο καρδιαγγειακό σύστημα
Οι επαναλαμβανόμενες παύσεις στην αναπνοή που χαρακτηρίζουν την άπνοια ύπνου μπορούν να στρεσάρουν και να βλάψουν δυνητικά όχι μόνο την καρδιά, αλλά ολόκληρο το καρδιαγγειακό σύστημα. Ενώ οι ερευνητές συνεχίζουν να μαθαίνουν για τους τρόπους με τους οποίους η άπνοια ύπνου επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα και συμβάλλει στην καρδιακή νόσο, έχουν προταθεί αρκετές βιολογικές οδοί.
*Ενεργοποίηση του Συμπαθητικού Νευρικού Συστήματος
Κάθε φορά που ένα άτομο με άπνοια ύπνου σταματά να αναπνέει, το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα μειώνεται. Καθώς το σώμα στερείται οξυγόνου, εξειδικευμένα κύτταρα – που ονομάζονται χημειοϋποδοχείς – ανιχνεύουν αυτές τις αλλαγές και ενεργοποιούν το συμπαθητικό νευρικό σύστημα για να ανταποκριθεί, το οποίο είναι το τμήμα του νευρικού συστήματος που είναι υπεύθυνο για την αντίδραση σε στρεσογόνες ή επικίνδυνες καταστάσεις. Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα κάνει το σώμα να λαχανιάζει για αέρα, κάτι που μερικές φορές ξυπνά ένα άτομο από τον ύπνο.
Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ανταποκρίνεται επίσης σε ένα χαμηλό επίπεδο οξυγόνου συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία και αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση. Καθώς οι παύσεις στην αναπνοή συνεχίζονται όλη τη νύχτα, οι επαναλαμβανόμενες αλλαγές στην αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσουν σε υπέρταση ή να επιδεινώσουν την υπάρχουσα υπέρταση.
*Αλλαγές στην πίεση μέσα στο στήθος
Όταν ένα άτομο με αποφρακτική άπνοια ύπνου (ΑΑΥ) επιχειρεί να αναπνεύσει, εισπνέει ενάντια σε έναν στενό ή κλειστό ανώτερο αεραγωγό. Αυτές οι ανεπιτυχείς, αναγκαστικές εισπνοές μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές αλλαγές στην πίεση εντός της θωρακικής κοιλότητας. Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι επαναλαμβανόμενες αλλαγές στην ενδοθωρακική πίεση μπορεί να βλάψουν την καρδιά. Οι αλλαγές της ενδοθωρακικής πίεσης μπορεί να οδηγήσουν σε κολπική μαρμαρυγή (ακανόνιστο, συχνά γρήγορο καρδιακό παλμό), προβλήματα με τη ροή του αίματος στην καρδιά, ακόμη και καρδιακή ανεπάρκεια.
*Οξειδωτικό Στρες
Μετά από κάθε παύση της αναπνοής, ένα άτομο με άπνοια ύπνου εισπνέει ξανά με επιτυχία. Αυτή η εισπνοή φέρνει το τόσο απαραίτητο οξυγόνο πίσω στους πνεύμονες, το αίμα και τους ιστούς του σώματος. Δυστυχώς, οι συχνές αλλαγές στα επίπεδα οξυγόνου μπορεί να προκαλέσουν σημαντικό στρες στον οργανισμό, που ονομάζεται οξειδωτικό στρες. Το οξειδωτικό στρες μπορεί να προάγει συστηματική φλεγμονή, καθώς και νευροχημικές και φυσιολογικές αντιδράσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας
Η συζήτηση με έναν γιατρό σχετικά με την υπνική άπνοια είναι ένα σημαντικό βήμα που μπορεί να κάνει ο καθένας για να προστατεύσει την υγεία της καρδιάς του. Εάν ένα άτομο διαγνωστεί με άπνοια ύπνου, οι θεραπείες είναι συχνά αποτελεσματικές. Η θεραπεία για την υπνική άπνοια εξαρτάται από τον τύπο της άπνοιας που ανιχνεύεται και μπορεί να περιλαμβάνει:
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής
- Συσκευές θετικής πίεσης αεραγωγών
- Στοματικά στόμια και στοματικές συσκευές
- Ασκήσεις στόματος και λαιμού
- Χειρουργική επέμβαση
