Ίσως το έχετε παρατηρήσει κι εσείς ότι τελευταία όλο και περισσότερες γυναίκες όλο και πιο άνετα μιλάνε για ένα θέμα που χαρακτηριζόταν πάντοτε ταμπού και που δεν είναι άλλο από την εμμηνόπαυση. Και μάλιστα δεν μιλάνε απλώς σπάζοντας το ταμπού, περιγράφοντας συμπτώματα και δυσκολίες, αλλά περιγράφουν την εμμηνόπαυση ως μία ευκαιρία για απελευθέρωση και – γιατί όχι; – μία καινούργια αρχή.
Όλα όσα δεν ξέρουμε για την εμμηνόπαυση
Υπάρχουν πολλοί μύθοι αλλά και παρανοήσεις που διέπουν την εμμηνόπαυση, γι’ αυτό είναι σκόπιμο να ξέρουμε τι ισχύει και τι όχι στην πραγματικότητα.
* Η ηλικία στην οποία σταματά η περίοδος στις γυναίκες του Δυτικού Κόσμου είναι κατά μέσο όρο τα 51 χρόνια.
* Μία γυναίκα θεωρείται ότι έχει μπει στην εμμηνόπαυση όταν περάσουν 12 συνεχόμενοι μήνες χωρίς να της έρθει περίοδος.
* Κανένα άλλο θηλαστικό – εκτός από τις γυναίκες και τις φάλαινες – δεν έχει εμμηνόπαυση.
* Σύμφωνα με τη «θεωρία της γιαγιάς», οι γυναίκες σταματούν να βρίσκονται σε αναπαραγωγική περίοδο και μπαίνουν στην εμμηνόπαυση ή – αν θέλουμε να το δούμε από την αντίθετη πλευρά – δεν πεθαίνουν αφού τελειώνει η αναπαραγωγική τους ικανότητα αλλά συνεχίζουν να ζουν για πολλά χρόνια μετά από τότε, ώστε να μπορέσουν να βοηθήσουν στο μεγάλωμα των εγγονιών τους και να περάσουν τις γνώσεις, την εμπειρία τους και τη φροντίδα τους στην επόμενη γενιά.
* Εξαιτίας της λανθασμένης εντύπωσης που έχουν οι γυναίκες ότι δεν είναι πια γόνιμες στην περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο, προκύπτουν σε εκείνη τη φάση οι περισσότερες μη προγραμματισμένες εγκυμοσύνες.
* 18.450 λίρες ξοδεύει για την περίοδό της μία μέση Αγγλίδα σε ολόκληρη τη ζωή της. Το ποσό αυτό, που αντιστοιχεί στις 40 λίρες τον μήνα περίπου, ξοδεύει μία γυναίκα για σερβιέτες, εσώρουχα, ταμπόν, παυσίπονα κ.λπ.
* Με τη λέξη κλιμακτήριο περιγράφουμε ουσιαστικά τα συμπτώματα, αγγειοκινητικά τα ονομάζουν οι γυναικολόγοι, που ταλαιπωρούν τις γυναίκες τα χρόνια λίγο πριν και λίγο μετά το σταμάτημα της περιόδου τους.
Τα συμπτώματα της κλιμακτηρίου
Η γυναίκα έχει σε αυτό το διάστημα αγγειοκινητικά συμπτώματα: Την αίσθηση ζεστού και κρύου, εξάψεις δηλαδή ή φουντώματα, εφιδρώσεις, που είναι κυρίως νυχτερινές, νευρικότητα και αϋπνίες. Παράλληλα, ο ρυθμός της περιόδου αρχίζει και γίνεται διαφορετικός, στην αρχή μπορεί να είναι λίγο πιο συχνός και μετά να μειωθεί σταδιακά, μέχρι να σταματήσει τελείως. Αυτή η κατάσταση είναι η κλιμακτήριος και ξεκινά πριν από το σταμάτημα της περιόδου (ακόμη και 3 χρόνια πριν) και συνεχίζεται για λίγους μήνες, μέχρι και αρκετά χρόνια αφότου η περίοδος σταματήσει εντελώς. Αυτό που επίσης μπορούμε να σημειώσουμε είναι ότι κατά κανόνα σε όλο αυτό το διάστημα η γονιμότητα είναι αρκετά επηρεασμένη, αν και συνεχίζουν να παράγονται οιστρογόνα, σε περιορισμένο βαθμό, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κατά καιρούς η αίσθηση του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου (πρήξιμο του στήθους, πόνος στις ωοθήκες κ.λπ.) σε γυναίκες που δεν έχουν πια περίοδο. Υπάρχει επίσης ξηρότητα του κόλπου, που έχει σαν συνέπεια τη δυσπαρευνία (πόνος κατά την ερωτική επαφή), την αύξηση των λοιμώξεων στην περιοχή του κόλπου καθώς και διαταραχές της ούρησης (απώλεια ούρων και επιτακτική ούρηση).
Τι είπαν οι διάσημες
«Βλέπω την εμμηνόπαυση ως την αρχή της επόμενης καταπληκτικής φάσης της ζωή μου ως γυναίκας. Τώρα είναι η στιγμή να συντονιστούμε με το σώμα μας και να αγκαλιάσουμε αυτό το νέο κεφάλαιο». Kim Cattrall, ηθοποιός.
«Τόσο πολλές γυναίκες βλέπουν την εμμηνόπαυση σαν ένα τέλος. Αλλά ανακάλυψα ότι είναι η στιγμή που πρέπει να ανακαλύψω ξανά τον εαυτό μου καθώς τόσα χρόνια ασχολούμουν με τις ανάγκες των άλλων». Oprah Winfrey, παρουσιάστρια.
«Ξαφνικά δεν έχω κανένα πρόβλημα να πω σε κάποιον: Φύγε από τη ζωή μου, δεν κάνεις για μένα. Είναι θαυμάσιο και απελευθερωτικό». Whoopi Goldberg, ηθοποιός.
Πώς μπορούμε να αισθανθούμε καλύτερα
Είμαστε όλες πολύ τυχερές που δεν βιώσαμε ή δεν πρόκειται να βιώσουμε την εμμηνόπαυση στη βικτωριανή εποχή στην Αγγλία. Τότε θεωρούσαν ότι θα έκανε πολύ καλό στις γυναίκες να φάνε κιμά από ωοθήκες αγελάδας σε σάντουιτς, να πιουν χυμό από ωοθήκες ινδικού χοιριδίου, να προσθέσουν στο μπάνιο τους εκχύλισμα μουστάρδας, να βυθιστούν σε παγωμένο νερό… Επιπλέον, πριν το 1880 οι θεραπείες για τις γυναίκες που περνούσαν κλιμακτήριο περιλάμβαναν κάνναβη και όπιο. Σήμερα, οι γιατροί, εκτός από τα οιστρογόνα σε συνδυασμό με προγεστερόνη (για την προστασία της μήτρας), τη λεγόμενη ορμονική υποκατάσταση δηλαδή αλλά και τα φυτοοιστρογόνα (που μιμούνται τη δράση των ορμονών), προτείνουν πολυβιταμινούχα συμπληρώματα (πιο συγκεκριμένα, χορηγούν σκευάσματα που περιλαμβάνουν βιταμίνη Ε, Β6, Ω3, μαγνήσιο κ.ά.) καθώς και χάπια ή αλοιφές οιστρογόνων που χρησιμοποιούνται τοπικά στον κόλπο με στόχο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ξηρότητας και των όσων επιπλοκών αυτή επιφέρει.
Τι άλλο θα βοηθήσει
* Η διατροφή
Οπως σε όλες τις φάσεις της ζωής μας, έτσι και στην εμμηνόπαυση είναι σκόπιμο να τρώμε άφθονα γαλακτοκομικά (για να παίρνουμε το απαραίτητο ασβέστιο), φρούτα, λαχανικά, λιπαρά ψάρια και δημητριακά ολικής άλεσης. Σκόπιμο είναι να αποφεύγουμε τα λιπαρά και να προτιμάμε πάντα το ελαιόλαδο. Καλό είναι να περιορίσουμε το αλκοόλ και την καφεΐνη και να πίνουμε πολύ νερό. Επίσης, θα μας βοηθήσει το να περιορίσουμε την κατανάλωση πρωτεϊνών και το αλάτι στο μαγείρεμα για να αποφύγουμε τις κατακρατήσεις.
* Η άσκηση
Στην εμμηνόπαυση παρατηρείται μία αργή αλλά σημαντική μείωση της μυϊκής μάζας που έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση των ημερήσιων καύσεων, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε βαθμιαία αύξηση του βάρους. Μετριάζοντας την πρόσληψη των θερμίδων και αυξάνοντας τις καύσεις με την καθημερινή σωματική άσκηση μπορεί να σημειωθεί σοβαρή διαφορά.
* Ο καλός ύπνος
Συχνά ο ύπνος στη διάρκεια της εμμηνόπαυσής είναι πρόβλημα. Για καλύτερο ύπνο θα πρέπει να φροντίσουμε να αερίζεται καλά το υπνοδωμάτιό μας, να έχουμε έναν ανεμιστήρα οροφής, κατά προτίμηση, να χρησιμοποιούμε βαμβακερά και ελαφριά σκεπάσματα καθώς επίσης και βαμβακερά εσώρουχα και πιτζάμες ώστε να αντιμετωπίζουμε τις νυχτερινές εφιδρώσεις. Αν είναι απαραίτητο, μπορούν ίσως να βοηθήσουν και κάποια βότανα που διευκολύνουν τον ύπνο, όπως το βαλσαμόχορτο, το μελισσόχορτο, η βαλεριάνα και η πασιφλόρα.
Οι εναλλακτικές προτάσεις
Υπάρχουν ομοιοπαθητικά φάρμακα αλλά και βότανα που συστήνονται από τους ειδικούς για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Ουσίες όπως η Pulsatila (για τις συχνές εξάψεις), η Lachesis (για τη συνεχή ένταση), η Sepia (για τη γενική κατάπτωση) κ.ά. είναι οι ομοιοπαθητικές προτάσεις. Υπάρχουν όμως και πολλά βότανα που μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων και μπορούν να αποδειχθούν βοηθητικά. Τέτοια είναι το Black cohosh (έχει ήπια οιστρογονική δράση και μειώνει τις εξάψεις, την εφίδρωση και την καταθλιπτική διάθεση), η διοσκόρια (Dioscorea villosa) ή άγρια πατάτα (wild yam) που περιέχει ανάλογα της προγεστερόνης και συνδυάζεται με το Black cohosh γι’ αυτό και συνήθως κυκλοφορούν σε κάψουλες μαζί, η λυγαριά και το Dong Quai (αγγελική), που πιστεύεται ότι εξισορροπούν τις ορμόνες.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα. Ναταλία Κουτρούλη, Μsc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και στη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής
