Το φαγητό μπορεί να είναι επιβίωση, απόλαυση ή διασκέδαση. Μπορεί, όμως, να λειτουργήσει και ως… παρηγορητικό φάρμακο! Η χειμωνιάτικη μελαγχολία είναι πολύ πιθανό να βρει αντίπαλο σε ένα λαχταριστό πιάτο ζυμαρικών με αρωματική σάλτσα ντομάτας και πλούσιο λιωμένο τυρί. Πράγματι, υπάρχουν συγκεκριμένες τροφές που περιέχουν ουσίες οι οποίες σχετίζονται με τη χαλάρωση του νευρικού συστήματος και τη ρύθμιση της διάθεσης. O όρος όμως «comfort food», που χρησιμοποιείται κατά κόρον στην Αμερική, δεν είναι μόνον αυτό. Χρησιμοποιείται για να δηλώσει το φαγητό που βοηθάει τον καθένα από εμάς να νιώσει καλύτερα μετά από μια δύσκολη ημέρα. Όταν είμαστε άρρωστοι ή κουρασμένοι, όταν όλα φαίνονται μαύρα, συνήθως αναζητάμε την ηρεμία σε απλές γεύσεις από αγαπημένα υλικά που κρύβουν ευτυχισμένες αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων. Κάποιοι καταφεύγουν σε ένα ζεστό ρόφημα σοκολάτας, ενώ άλλοι χαλαρώνουν με τις μυρωδιές ενός κοτόπουλου στο φούρνο, ακριβώς όπως το έφτιαχνε η μαμά!
O εγκέφαλος συνθέτει ευκολότερα σεροτονίνη (ορμόνη που ελέγχει τη διάθεση δρώντας ως αντικαταθλιπτικό) όταν η διατροφή βασίζεται σε υδατάνθρακες. Τα ζυμαρικά (όπως και τα δημητριακά ολικής άλεσης, οι πατάτες κλπ.) είναι πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, που διατηρούν πιο σταθερό το σακχάρο του αίματος και εμποδίζουν τις απότομες αυξομειώσεις των επιπέδων ενέργειας. Αντίθετα, η κατανάλωση τροφών που περιέχουν απλούς ή επεξεργασμένους υδατάνθρακες (ζάχαρη, γλυκόζη, φρουκτόζη κλπ.) προκαλεί απότομη αυξομείωση του σακχάρου στο αίμα, οδηγώντας γρηγορότερα σε πνευματική και σωματική κούραση.
Tip Ένα πιάτο ζυμαρικά με την αγαπημένη σας σάλτσα, πασπαλισμένο με μπόλικο τυρί και μυρωδικά, είναι σίγουρο ότι θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα. Για ένα απολαυστικό σνακ που θα ανεβάσει τη διάθεσή σας, φρυγανίστε δύο φέτες ψωμί ολικής άλεσης και αλείψτε τις με μέλι. Και οι δύο τροφές είναι πολύ καλές πηγές σύνθετων υδατανθράκων.
Δεν είναι τυχαίο ότι μια μικρή σοκολατένια μπουκιά αρκεί για να μας κάνει να αισθανθούμε αμέσως ευχάριστα. Είναι μια μεγάλη απόλαυση μετά από μια ημέρα γεμάτη ένταση και αρνητικά συναισθήματα. Η μαύρη σοκολάτα, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και σε τρυπτοφάνη, που μεταβολίζεται σε σεροτονίνη (ορμόνη η οποία συνδέεται με τη βελτίωση της διάθεσης). Περιέχει, επίσης, σημαντικές ποσότητες σεληνίου και μαγνησίου, που ενισχύουν την καλή διάθεση.
Tip Η πλήρης αποφυγή της γευστικής απόλαυσης που προσφέρει η σοκολάτα μπορεί να αυξήσει την επιθυμία σας για κάτι γλυκό και να σας προκαλέσει περισσότερο στρες. Ξεκινήστε την ημέρα σας ρίχνοντας λίγα τρίμματα σοκολάτας στον καφέ σας ή απολαμβάνοντας ένα ζεστό ρόφημα σοκολάτας.
Oι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε μαγνήσιο, μέταλλο που ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί μπλοκάρει την εισαγωγή των διεγερτικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο και έτσι μας ηρεμεί. Έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι με την ηλικία μειώνεται η περιεκτικότητα διάφορων οργάνων του σώματος σε μαγνήσιο, ενώ το στρες έχει αποδειχτεί ότι αυξάνει σημαντικά τις ανάγκες του οργανισμού για το συγκεκριμένο μέταλλο, με αποτέλεσμα να παρατηρείται συχνά έλλειψή του. Σε αυτή την περίπτωση, οι ορμόνες του στρες αυξάνονται σημαντικά, προκαλώντας εκνευρισμό, αφού ουσιαστικά εμποδίζουν το μυϊκό σύστημα να χαλαρώσει, με αποτέλεσμα να νιώθουμε σφιγμένοι.
Tip Μετά από μια κουραστική ημέρα, κουκουλωθείτε στον καναπέ και απολαύστε μια χούφτα ηλιόσπορους, ενώ παρακολουθείτε την αγαπημένη σας ταινία. Συνδυάστε, επίσης, καρύδια με μέλι και θα νιώσετε την ένταση της ημέρας να υποχωρεί.
Τα πουλερικά και ιδιαίτερα η γαλοπούλα είναι πλούσια σε τρυπτοφάνη, αμινοξύ που συμβάλλει στην παραγωγή σεροτονίνης και «ανεβάζει» τη διάθεση.
Tip Μια μελαγχολική ημέρα του χειμώνα φτιάξτε κοτόσουπα -φαγητό που συνήθως σχετίζεται με ευχάριστες παιδικές αναμνήσεις- και απολαύστε ένα αχνιστό πιάτο. Διαφορετικά, μπορείτε να ξαναζήσετε οικογενειακές στιγμές του παρελθόντος βάζοντας στο φούρνο κοτόπουλο με πατάτες. Γνώριμες μυρωδιές θα πλημμυρίσουν την κουζίνα σας και θα σας καθησυχάσουν, γυρίζοντάς σας πίσω στα χρόνια της αθωότητας.
Είναι πλούσια σε κάλιο και μαγνήσιο, ουσίες που έχουν την ιδιότητα να χαλαρώνουν τις συσπάσεις των μυών. Έτσι, η ένταση και οι πονοκέφαλοι, που συχνά τη συνοδεύουν, υποχωρούν. Ταυτόχρονα, η μπανάνα είναι καλή πηγή απλών και σύνθετων υδατανθράκων. Τα σάκχαρα, οι απλοί δηλαδή υδατάνθρακες, προσφέρουν γρήγορα αίσθημα ευεξίας, ενώ οι σύνθετοι παρατείνουν τη διάρκειά της, αφού συνεχίζουν να τροφοδοτούν σταδιακά τον οργανισμό με γλυκόζη, προλαμβάνοντας έτσι την απότομη πτώση της διάθεσης.
Tip Χαράξτε στη μέση μια μπανάνα και γεμίστε τη με μαύρη σοκολάτα. Στη συνέχεια, τοποθετήστε τη στο φούρνο για λίγα λεπτά, μέχρι να λιώσει η σοκολάτα, και απολαύστε τη μαζί με ένα ποτήρι γάλα.
Αν θέλετε να δοκιμάσετε ένα διαφορετικό comfort food, αναμείξτε γιαούρτι με ρόδι, μέλι και καρύδια. Το γευστικό αυτό σνακ δεν αυξάνει μόνο τη λίμπιντο, αλλά και τη διάθεσή σας. Το γιαούρτι γεμίζει ευχάριστα το στομάχι, μειώνοντας την οξύτητά του, ενώ το ρόδι, χάρη στα αντιοξειδωτικά που περιέχει, καθαρίζει το αίμα από τις ουσίες που παράγονται σε καταστάσεις στρες, αναζωογονώντας έτσι τον οργανισμό. Μαζί με το μέλι και τα καρύδια, προσφέρει ωραία γεύση και παράλληλα τροφοδοτεί τον οργανισμό με περισσότερες βιταμίνες.
Ακόμα και η ίδια η διαδικασία του μαγειρέματος φαίνεται να χαλαρώνει τους ανθρώπους με έντονη και συχνά στρεσογόνο καθημερινότητα και να καταπραΰνει τα συμπτώματα της μελαγχολίας. Τα χρώματα των τροφών, οι μυρωδιές που αναδίδονται από την κουζίνα, η επαφή των χεριών με τα υλικά, αλλά και η μετάβαση από μια ωμή τροφή σε ένα ολοκληρωμένο πιάτο ικανοποιούν όλες τις αισθήσεις. Ανακαλύψτε, λοιπόν, ξεχωριστές συνταγές που εξάπτουν την περιέργειά σας, αυτοσχεδιάστε, πειραματιστείτε με υλικά που σας αρέσουν και αφήστε το άγχος σας να «εξατμιστεί» μαγειρεύοντας.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κ. Εμμανουέλλα Μαγριπλή, κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο.
Πηγή: «Με τον Φρόυντ στην κουζίνα», από τον καθηγητή Ψυχονευροανοσολογίας Φρ. Μποτατσιόλι και τον σεφ Γκ. Καπάνο, εκδόσεις Μύρτος.
Σε περιόδους έντονου άγχους ή μελαγχολίας, δοκιμάστε το αγαπημένο σας φαγητό με διάφορα μυρωδικά. Βάλτε βασιλικό και δάφνη στα ζυμαρικά, δώστε ξεχωριστή γεύση στις σούπες σας με δεντρολίβανο ή θυμάρι, αρωματίστε τις σαλάτες με δυόσμο ή ρίγανη και κάντε πιο γευστικό το κρέας με την προσθήκη φασκόμηλου.